Λογοτεχνικές αναφορές

ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ από την Ελένη Μπλιούμη
Στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης, πραγματοποιήθηκε πρόγραμμα με θέμα:
« Το παιδί και το παιχνίδι».
Το πρόγραμμα αυτό υλοποιήθηκε από 14 μαθητές και μαθήτριες ( 8 αγόρια και 6 κορίτσια ), της Β΄ τάξης ενός Δημοτικού Σχολείου του Νομού Κοζάνης.
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ευέλικτης ζώνης, όπου το θέμα του επιλέχτηκε, ύστερα από ψηφοφορία, από τα ίδια τα παιδιά.
Είναι ένα θέμα ευρύ με αξιόλογη βιβλιογραφία, με πολλές ενότητες και πλούσιες εμπειρίες από τους ίδιους τους μαθητές.

Σκοπός του προγράμματος και κατ΄ επέκταση του θέματος είναι να αναδείξει τη σπουδαιότητα του παιχνιδιού στην εξέλιξη του ανθρώπου και την αναγκαιότητα για παιχνίδι κάθε ανθρώπου ανεξαρτήτου ηλικίας. Το παιχνίδι είναι πόρος ζωής, αναπτύσσει σώμα – ψυχή – πνεύμα και αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς.
Οι ωφέλειες του παιχνιδιού για τους εμπλεκόμενους σε αυτό είναι:

• Βελτίωση προφορικού λόγου

• Ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων

• Διάθεση για συνεργασία και ομαδικότητα

• Συμμετοχή στην έρευνα και στον πειραματισμό

• Κατάθεση εμπειριών και ανάπτυξη ελεύθερης σκέψης

• Ερέθισμα στη γνώση και στη μάθηση μέσα από το παιχνίδι

• Εποικοδομητικός ελεύθερος χρόνος με διασκέδαση και απόλαυση

ΣΤΟΧΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ


ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ

• Να μπορούν οι μαθητές να ασκούν τις αισθήσεις τους, τα συναισθήματα, το πνεύμα τους και να διαμορφώνουν χαρακτήρες

• Να αναγνωρίσουν την αξία του παιχνιδιού στην ανθρώπινη εξέλιξη

• Να αναπτύξουν τον προφορικό λόγο με πλούσιο λεξιλόγιο

• Η παραγωγή γραπτού λόγου να γίνεται με διδακτικά και παραγωγικά μέσα

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΙ

• Να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας, συλλογικής προσπάθειας, αλληλεγγύης, συντροφικότητας, φιλίας, εμπιστοσύνης και κυρίως θάρρους και τόλμης

• Να καλλιεργήσουν τη βούληση και την αυτοκυριαρχία

ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΟΙ

• Να αναπτύσσουν τις ικανότητες τους στην παρατήρηση και στην έρευνα

• Να διευρύνουν την ελεύθερη σκέψη τους

• Να καλλιεργήσουν την κριτική σκέψη

ΗΘΙΚΟΙ

• Να μάθουν να καλλιεργούν τη συνέπεια, το σεβασμό, τη δικαιοσύνη και την τιμιότητα

• Να γνωρίζουν ότι μέσα από το παιχνίδι αναπαριστούν τη ζωή των μεγάλων

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ

Για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων ακολουθήσαμε μία προγραμματισμένη διαδικασία, ένα σχέδιο εργασίας.

Οι προυπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες των παιδιών αξιολογήθηκαν ως ένα χρήσιμο εργαλείο για την ανάλυση του θέματος:

1η ΦΑΣΗ ( ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ )

Η αναζήτηση πληροφοριών για το παιχνίδι μέσα στους χρόνους, η συλλογή αινιγμάτων, παροιμιών και τραγουδιών ήταν η πρώτη κίνηση της ομάδας.

Στη συνέχεια έγινε διαχωρισμός των ειδών των παιχνιδιών, σε ατομικά και ομαδικά.

Έγινε κατανοητό από την έρευνα ότι το παιχνίδι δεν έχει ηλικία. Συντροφεύει την εξέλιξη του ανθρώπου.

2η ΦΑΣΗ ( ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΑΠΠΟΥΔΩΝ )

Η έρευνα συμπληρώθηκε από τις συνεντεύξεις των παππούδων και των γιαγιάδων των παιδιών.

Η ανταπόκρισή τους ήταν άμεση και εποικοδομητική. Αντλήσαμε πολύτιμες πληροφορίες για τα δικά τους παιδικά χρόνια και παιχνίδια. Οι διαφορές σχολιάστηκαν.

3η ΦΑΣΗ ( ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΙΑΤΡΟΥ )

Για να υπάρχει και η επιστημονική άποψη του θέματος, δημοσιογραφική ομάδα της τάξης απόσπασε συνέντευξη από τον αγροτικό γιατρό του χωριού, με ουσιαστικές για το θέμα μας ερωτήσεις.

4η ΦΑΣΗ (ΕΚΘΕΣΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: ¨ΕΝΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙ¨)

Στη φάση αυτή τα παιδιά ύστερα από συζήτηση, έγραψαν έκθεση με θέμα: ¨Ένα παιχνίδι ¨. Η διάθεσή τους ήταν διαφορετική από εκείνη που είχαν όταν γράφαμε άλλα θέματα εκθέσεων.

5η ΦΑΣΗ ( ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΜΙΑΣ ΜΟΥΝΤΖΟΥΡΑΣ ΣΕ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΜΑ )

Τα παιδιά έδωσαν χρώμα και μορφή στη μουντζούρα που τους δόθηκε. Αφορμή ήταν ¨Η μουντζούρα της σελίδας εννιά¨, ένα μάθημα από το παλιό αναγνωστικό (τότε δεν ήταν παλιό) της Β΄τάξης.

Για άλλη μία φορά αποδείχτηκε ότι η φαντασία των παιδιών είναι πολυπλοκότερη και δημιουργικότερη από ότι πιστεύαμε.

6η ΦΑΣΗ ( ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΥΕΛΙΚΤΗΣ ΖΩΝΗΣ )

Προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε το θέμα από όλες στις πλευρές και γι΄αυτό οι εργασίες των παιδιών αναρτήθηκαν στον πίνακα ανακοινώσεων της ευέλικτης ζώνης. Έτσι υπήρχε η δυνατότητα να μελετηθούν από τα παιδιά ο κάθε τομέας δουλειάς τους και με μεγαλύτερο κέφι να συνεχίσουν έως την ολοκλήρωση του έργου τους.

Αναρτήθηκαν:

• Ζωγραφιές με θέμα το παιχνίδι

• Παροιμίες και αινίγματα με θέμα το παιχνίδι (1η φάση )

• Τραγούδια που αναφέρονται στο παιχνίδι, καθώς και παιχνιδοτράγουδα που συνδύαζαν το παιχνίδι με τη μάθηση και την κίνηση με τη διασκέδαση (1η φάση )

• Αναρτήθηκαν επίσης εκθέσεις με θέμα : ¨Ένα παιχνίδι ¨ ( 5η φάση )

• Στον πίνακα ανακοινώσεων επίσης αναρτήθηκαν οι φανταστικές μουντζούρες-δημιουργήματα των παιδιών επηρεασμένα από μάθημα των παλιών βιβλίων: ¨ Η μουντζούρα της σελίδας εννιά¨, Β΄τάξη. ( 6η φάση ).

7η ΦΑΣΗ ( ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ )

Η φαντασία των παιδιών δεν σταμάτησε στην μετατροπή της μουντζούρας σε καλλιτέχνημα, αλλά συνεχίστηκε με τις ιδέες και τις σκέψεις τους για ένα δικό τους παραμύθι με τίτλο: ¨Ένα καινούργιο παιχνίδι¨. Εδώ θα συναντήσουμε και νέες ζωγραφιές των παιδιών που έχουν σχέση με το παραμύθι.

8η ΦΑΣΗ ( ΑΜΕΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ )

Σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος, που διήρκησε έξι μήνες, τα παιδιά έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό και συμμετείχαν και σε άλλες δραστηριότητες όπως:

• Παντομίμα για την παρουσίαση κάποιου παιχνιδιού

• Δραματοποίηση κειμένων που αναφέρονταν στο παιχνίδι

• Παιχνίδια σκέψης και λογικής (κύβους, σχήματα…)

• Επιτραπέζια παιχνίδια

• Παιχνίδια της αυλής (κούνιες, κυνηγητό, κρυφτό…)

• Παιχνίδια στο χιόνι και στη βροχή

• Παιχνίδια που αναπαριστούν τη ζωή των μεγάλων (μανάβικο, μπατάλικο, τράπεζα…)

• Παιχνίδια με τα ζώα

• Αθλητικά παιχνίδια

• Σταυρόλεξα, κρυπτόγραμμα ( σκάλα ), κρυπτόλεξο, ακροστιχίδες για το παραμύθι

• Αραχνόγραμμα με όλη τη γραμματική και συντακτική ανάλυση του όρου ¨παιχνίδι¨

9η ΦΑΣΗ ( ΕΚΘΕΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΜΕ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ )

Όλες μας τις εκδηλώσεις της απαθανατίζαμε με φωτογραφίες. Έγινε έκθεση φωτογραφίας στο σχολείο με όλες της φάσης των δραστηριοτήτων μας.

10η ΦΑΣΗ ( ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΟΛΛΑΖ )

Ήταν μία από τις πιο διασκεδαστικές φάσεις του προγράμματος. Με πολύ κέφι όλα τα παιδιά συμμετείχαν στην κατασκευή του κολλάζ. Εικόνες από παιχνίδια όλου του κόσμου, που τα ίδιοι είχαν συγκεντρώσει, ήταν το θέμα του κολλάζ.

11η ΦΑΣΗ ( ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΕ ΠΑΙΔΟΤΟΠΟ )

Επισκεφτήκαμε τον παιδότοπο της περιοχή και παρατηρήσαμε τα παιχνίδια και το χώρο γύρω. Συζητήσαμε τις ομοιότητες και της διαφορές με παιχνίδια του εξωτερικού χώρου και με παιχνίδια παλαιότερων εποχών.

Η διαθεματική προσέγγιση του θέματος επιτεύχθηκε με επιτυχία. Όλα τα μαθήματα μπορούσαν να προσαρμοστούν στο θέμα της ευέλικτης ζώνης.

Για τα παιδιά ήταν η πρώτη χρονιά που ασχολούνταν με το πρόγραμμα της ευέλικτης ζώνης και το αποτέλεσμα δικαίωσε την προσπάθειά τους.

Η ομαδική εργασία, οι γνώσεις που αποκόμισαν από τη δουλειά που έκαναν, τα νέα ερεθίσματα που δέχτηκαν, οι νέες φιλίες που δημιούργησαν, τους έδωσαν πλήρη ικανοποίηση.

Οι εντυπώσεις τους και οι παρατηρήσεις τους γράφτηκαν στο τέλος της εργασίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. «Νέα σχολική εγκυκλοπαίδεια», (ΓΙΑ ΣΑΣ ΠΑΙΔΙΑ).

2. «Παιδικά παιχνίδια απ΄ όλον τον κόσμο», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΑΜΠΙΡΗΣ ΠΥΡΑΜΙΔΑ.

3. «Το παιχνίδι στην άσκηση και στην μάθηση», Φωφώ Πολυμενάκου – Παπακυριακύδου, ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ.

4. «Τα παιχνίδια της γειτονιάς», Νίκος Νοούμ, Αθήνα 2001.

5. «Ομαδικά παιχνίδια των παιδιών μας», Πέπη Δαράκη, Αθήνα 1994.

6. «Ελάτε να παίξουμε μέσα στο χρόνο», Λήδα Κροντηρά, 2002.

7. «Εισαγωγή στην ιστορία της Φυσικής Αγωγής στον Ελληνικό κόσμο», Σωτήρης Γιάτσης, Θεσσαλονίκη 1985.

8. «Ποντιακά ήθη και έθιμα», Θωμά Τσοπουρίδη, Θεσσαλονίκη 2003.

9. «Τα παιχνίδια μας», Γεωργία Ταρσούλη, Ο.Ε.Δ.Β ΑΘΗΝΑ 1979.

10. «Παιδικά παιχνίδια από όλον τον κόσμο», (Μητέρες παιδικού χωριού SOS), ΖΙΜΠΙΡΗΣ ΠΥΡΑΜΙΔΑ.

11. «Παραδοσιακά παιχνίδια», (Υλικό από ηλεκτρονικό αρχείο).

12. «Παροιμίες και γνωμικά», Σαπφώ Τλούπα, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΠΟΥΡΜΠΟΥΝΑΚΗΣ.

13. «Λεξικό νέας ελληνικής γλώσσας», ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ.

14. «Το λεξικό μου», Βασίλης Παπαχρίστου, Λουκάς Μάνδαλος, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ.

15. Ανθολόγιο Β΄ τάξη. Δραματοποίηση το παραμυθιού «ο χρόνος και τα παιδιά του», καθώς και « η γιαγιά άρχισε το παραμύθι».

16. «Η γλώσσα μου», Β΄ τεύχος, Β΄ τάξη, (Η τυφλόμυγα στην κουζίνα – Έγινε δραματοποίηση).

17. «Η γλώσσα μου», Γ΄ τεύχος, Β΄ τάξη.

18. «Παράθυρο στην εκπαίδευση του παιδιού», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΩΡΙΩΝ.

19. «Παιδί, υγεία και ανατροφή», ιατρικό περιοδικό.

20. «Το σχολείο και το σπίτι», παιδαγωγικό περιοδικό.

21. «Παιχνίδια για τα παιδιά», περιοδικό 0-6.

22. «Το παιδί μου κι εγώ».

23. «Παιδί και νέοι γονείς».
ΞΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. «S. Isaacs, Losviluppo intelethace doi bambin »
la nuovo Italia , firenze , 1961

2. « A.bondiodi , D Savo , Ossevare il gioco di finzione » Edition gunior , Bergomo 1994

3. A.Asmendo, Frend e l’educozione, Roma, Armando, 1969

4. Arnold Arnold I gnocchi die bambini, Arnoldo Mondedori, 1996

5. M.W.Bettecchi, G.Giovqnnelli, Psicologia dello sviluppo Firenze, La nuovo Itali 1988

6. Le théorie di jean Piaget, Giynti –Berbera, Firenze 1992

7. Trouble in Toyland, The 19th Annual toy safety Syrvey U.S. public Interest Research Group Education Fund