ΤΟ ΣΥΡΤΑΡΙ ΜΟΥ (ΨΑΞΤΕ ΕΛΕΥΘΕΡΑ)

Δευτέρα 26 Ιουλίου 2021

ΙΟΥΛΙΟΣ , ΠΟΙΗΣΗ

Καλό υπόλοιπο καλοκαιριού ...

Ιούλιος

 

Το καλοκαίρι … το καλοκαίρι

χάνεται πάντα βιαστικό

περνά και δεν το νιώθουμε

σαν τον έρωτα.

 

Ξεχνιόμαστε για λίγο στα νησιά

σε πληρωμένες διασκεδάσεις

κοιτάμε τη θάλασσα

τα ανοιχτά πανιά

και ξεγελιόμαστε πως ταξιδεύουμε μαζί τους.

 

Περνάνε οι στιγμές

μα ζούμε μόνο τον απόηχό τους

 

Ο έρωτας μόνο  δίνει χρώμα στις στιγμές

 

Ο Άδωνης και η Αφροδίτη

χορεύουν ξεγνοιασμένοι

ο Νάρκισσος τους προσπερνά

στη δική του αφοσιωμένος ομορφιά.

 

Το καλοκαίρι στα γαλανά νερά

που αγάπησαν οι λόγιοι

και νύμφες γυμνές παρέσυραν

κορμιά θνητών στο θάνατο ή στον έρωτα

ή και στα δυο αντάμα.

 

Το καλοκαίρι που χάνεται

ερωτεύομαι τη ζωή απ’ την αρχή

ποτέ στη Σκιάθο, ή στη Ζάκυνθο

στην Κρήτη ή στη Λευκάδα

πάντα να κυνηγώ μια χίμαιρα

ή να ξαναβρίσκω την Ελλάδα.

 

Διερμηνείς, 2009, Σκάλα

 

1ος Λογοτεχνικός Διαγωνισμός 2021 της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Καλυβίων Δήμου Σαρωνικού

Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Καλυβίων του Νομικού Προσώπου «Αριστόδικος» του Δήμου Σαρωνικού  

προκηρύσσει τον 1ο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό για το 2021. Ο Διαγωνισμός περιλαμβάνει 

τα ακόλουθα είδη λόγου: 

α) Ποίηση

β) Μικρό Διήγημα  

Θέμα

Το θέμα του Διαγωνισμού και στις δύο κατηγορίες είναι: «Η ελευθερία της ψυχής»

Διάρκεια

Ο Διαγωνισμός ξεκινάει την Πέμπτη 1 Ιουλίου 2021 και ολοκληρώνεται την Τετάρτη 

20 Οκτωβρίου 2021. Συμμετοχές εκτός του συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου θεωρούνται 

εκπρόθεσμες και δεν θα γίνονται δεκτές. 

Όροι Συμμετοχής

Κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να συμμετέχει σε μία κατηγορία του Διαγωνισμού με:

α) ένα ποίημα μέχρι 40 στίχους ή β) ένα μικρό διήγημα (έως 1000 λέξεις)

Το έργο που θα υποβληθεί πρέπει να είναι αδημοσίευτο και δημιούργημα ενός μόνο συγγραφέα.

Το έργο δεν θα πρέπει να έχει βραβευθεί σε άλλον λογοτεχνικό διαγωνισμό, ούτε να έχει εκδοθεί ή

 να έχει δημοσιευθεί σε βιβλίο, έντυπο ή ηλεκτρονικό μέσο. 

Όλα τα κείμενα που θα υποβληθούν θα είναι γραμμένα στην ελληνική γλώσσα και σε γραμματοσειρά 

Arial 12.

Οι διαγωνιζόμενοι υποχρεούνται να έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους και δεν 

υπάρχουν περιορισμοί εθνικότητας ή του τόπου διαμονής τους.Το έργο θα αποστέλλεται στην 

ηλεκτρονική διεύθυνση diagonismos21kalivialibrary@gmail.com με την ένδειξη 

στο θέμα: «Συμμετοχή στον Διαγωνισμό»Στο σώμα του email θα αναφέρονται: 

Ονοματεπώνυμο

Τηλέφωνο επικοινωνίας

Τίτλος έργου και Ψευδώνυμο. 

Στο email θα επισυνάπτονται δύο αρχεία με το έργο του συγγραφέα. Η ονομασία αρχείου θα είναι 

το ψευδώνυμο του δημιουργού και η μορφή αρχείου θα είναι το 1ο σε word (.doc ή .docx) 

και το 2ο σε .pdf

Η αποστολή των πραγματικών στοιχείων είναι απαραίτητη και έχει τη θέση αποδοχής των όρων

της έκδοσης. Χωρίς αυτήν δεν θα γίνεται δεκτή η συμμετοχή. Ως ηλεκτρονική διεύθυνση του 

συμμετέχοντος θεωρείται εκείνη μέσω της οποίας εστάλη η συμμετοχή. Η συμμετοχή συνεπάγεται την

αποδοχή των όρων τού Διαγωνισμού. Για κάθε έγκυρη συμμετοχή ο διαγωνιζόμενος θα λάβει 

επιβεβαιωτικό μήνυμα (mail). Η κριτική επιτροπή θα είναι τριμελής και θα αποτελείται από 

διακεκριμένους Έλληνες λογοτέχνες. Η κριτική επιτροπή θα επιλέξει πέντε συμμετοχές από κάθε

κατηγορία και η τελική απόφασή της δεν αποδέχεται αμφισβήτηση και είναι οριστική. Δεν συμμετέχουν

στον διαγωνισμό τα μέλη της κριτικής επιτροπής του παρόντος διαγωνισμού και συγγενείς τους

α΄ βαθμού. Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού καθώς και τα διακριθέντα έργα θα αναρτηθούν

στην ιστοσελίδα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Καλυβίων του Δήμου Σαρωνικού, το πρώτο 

δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου 2021. Οι διακριθέντες θα ενημερωθούν προσωπικά με την αποστολή 

e-mail. Σε όλους τους συμμετέχοντες θα δοθεί τιμητική βεβαίωση συμμετοχής. 

Σε περίπτωση έκδοσης μέρους ή του συνόλου των συμμετοχών του Διαγωνισμού, από την

Δημοτική Βιβλιοθήκη Καλυβίων θα επικοινωνήσουμε εκ νέου με κάθε διαγωνιζόμενο. 

Με τη συμμετοχή τους οι διαγωνιζόμενοι  εκχωρούν στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Καλυβίων του 

Δήμου Σαρωνικού το δικαίωμα να αναρτήσουν στην ιστοσελίδα τους, στα social media, ή όπου 

αλλού κρίνουν σκόπιμο και σε οποιονδήποτε χρόνο τα ποιήματά και τα διηγήματα που θα 

διακριθούν. Τα πνευματικά δικαιώματα των ποιημάτων και των διηγημάτων  παραμένουν 

στους συγγραφείς  και εκχωρούνται μόνο για ό,τι προβλέπει ο προηγούμενος όρος 17.

Για οποιαδήποτε διευκρίνιση μπορείτε να επικοινωνείτε στο τηλέφωνο της βιβλιοθήκης 

22990-48509 (Δευτέρα έως Παρασκευή και ώρες 9.00 πμ – 4.00 μμ) 

ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση libkalivia@yahoo.gr ή diagonismos21kalivialibrary@gmail.



ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ

temaxia exof

Για το μυθιστόρημα της Χρύσας Μαστοροδήμου «Τα τεμάχια» (εκδ. Βακχικόν).

Της Ευδοκίας Ποιμενίδου

Η Χρύσα Μαστοροδήμου, έπειτα από δυο ποιητικές συλλογές, κάνει την εμφάνισή της στον πεζό λόγο με το μυθιστόρημά της Τα τεμάχια. Μέσα από τις αναμνήσεις της ηρωίδας της, η Χρύσα Μαστοροδήμου επιχειρεί μια ιστορική αναδρομή στην Ελλάδα του 20ού και 21ου αιώνα επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον στην οικονομική κατάσταση της χώρας και τα μεταναστευτικά ρεύματα που κατά καιρούς αποστέρησαν την πατρίδα μας από γερά χέρια και δυνατά μυαλά.

Ιστορική αναδρομή

Παράλληλα με την οικονομική πραγματοποιείται και μια ιστορική αναδρομή, καθώς η κεντρική ηρωίδα παλινδρομεί, με όχημα τις αναμνήσεις, ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν. Στη ροή της αφήγησης, η συγγραφέας κάνει αναφορές σε τραγικά ιστορικά γεγονότα όπως η μικρασιατική καταστροφή και ο εμφύλιος πόλεμος, γεγονότα που σημάδεψαν βαθιά την ψυχή των ανθρώπων αφήνοντας ανεξίτηλα σημάδια όχι μόνο σε όσους τα έζησαν, αλλά και στους απογόνους τους που τα βίωσαν μέσα από τις αφηγήσεις των οικείων τους.

Στη ροή της αφήγησης, η συγγραφέας κάνει αναφορές σε τραγικά ιστορικά γεγονότα όπως η μικρασιατική καταστροφή και ο εμφύλιος πόλεμος...

Η Χρύσα Μαστοροδήμου, με καλή γνώση της γλώσσας και χρήση των λογοτεχνικών εργαλείων, ξεκινά την αφήγηση της ιστορίας της με την ανακοίνωση του γιου της Κατερίνας –κεντρικής ηρωίδας του μυθιστορήματος– ότι μεταναστεύει στη Γερμανία. Η οικονομική κρίση που μαστίζει τον τόπο αναγκάζει πολλούς νέους, ανάμεσά τους και αυτόν, να μεταναστεύσουν σε προηγμένες χώρες της Ευρώπης αναζητώντας καλύτερες και πιο δίκαιες συνθήκες εργασίας. Από τη στιγμή εκείνη αρχίζει η αναδρομή στη ζωή της ηρωίδας. Ξεκινάει με τις μνήμες από την καταστροφή της Σμύρνης, τόπο καταγωγής της δικής της μητέρας, περιγράφοντας την παρακαταθήκη πολιτισμού των ανθρώπων που έχασαν τα πάντα σε εκείνη την τραγωδία. Στη συνέχεια, γίνεται εκτενής περιγραφή των ιστορικών στιγμών, με την κατοχή, την αντίσταση και τον εμφύλιο να κατέχουν σημαντική θέση στη ζωή των ηρώων, καθορίζοντας την ίδια τους την υπόσταση.

Πόλεμος, αντίσταση, εμφύλιος

Κορυφαία θέση στην αναδρομή της Κατερίνας κατέχει ο πόλεμος του ’40, η αντίσταση στον κατακτητή και ο εμφύλιος. Γονείς που χάνουν παιδιά, άντρες που επιστρέφουν ψυχικά τσακισμένοι απ’ τον πόλεμο, γυναίκες που πασχίζουν να κρατήσουν όρθια την οικογένεια. Πανίσχυρα συναισθήματα αναδύονται στην περιγραφή του εμφύλιου σπαραγμού, όπως αυτό της μάνας που είχε να κλάψει για δυο γιους που πολεμούσαν ο ένας αντίκρυ στον άλλο. Η παράθεση στίχων από τραγούδια που αποτυπώνουν τον πόνο αυτής της μάνας γίνεται εύστοχα, για να τονίσει το δράμα των ανθρώπων που έζησαν σε εκείνες τις τόσο συνταρακτικές εποχές. Η συγγραφέας, από την ασφάλεια της χρονικής απόστασης αλλά κρατώντας ίσες ιδεολογικά αποστάσεις, όπως οφείλει να κάνει ο αντικειμενικός παρατηρητής, δίνει το ψυχογράφημα της μάνας και όλων όσοι έζησαν τα δραματικά γεγονότα της εποχής εκείνης. Με αριστοτεχνικό τρόπο, έχοντας επίγνωση της ευθύνης της ως συγγραφέας, περιγράφει τα ιστορικά γεγονότα αλλά και τις καθημερινές ασχολίες των κατοίκων της ορεινής περιοχής στην οποία τοποθετεί τους ήρωες της. Ψηλαφεί τα ήθη και έθιμα, τον έρωτα, τους περιορισμούς των κοριτσιών και την ελευθερία των αγοριών. Γλαφυρά και παραστατικά περιγράφει τη λαχτάρα για μάθηση, για βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και την ανυπαρξία επιλογών για τις γυναίκες.

Ψηλαφεί τα ήθη και έθιμα, τον έρωτα, τους περιορισμούς των κοριτσιών και την ελευθερία των αγοριών.

Το μυθιστόρημα είναι σύγχρονο, εύληπτο και η αφήγηση ρέει ανεμπόδιστα. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ιστορικό, καθώς γίνεται εκτεταμένη παράθεση ιστορικών στιγμών του τόπου. Με τρόπο ευρηματικό, βάζοντας τον δάσκαλο να διαβάζει την εφημερίδα της εποχής στο καφενείο του χωριού, περιγράφονται τα ιστορικά γεγονότα που υπήρξαν καθοριστικά για τη μοίρα και τη ζωή των ανθρώπων εκείνα τα χρόνια. Η ψυχοσύνθεση των ηρώων της, όπως διαμορφώνεται από τις αντίξοες συνθήκες υπό τις οποίες ζουν, τα συναισθήματα, οι σκέψεις, οι αποφάσεις τους, όλα περιγράφονται με ακρίβεια, ενώ από αναμνήσεις προηγούμενων, ευτυχέστερων χρόνων παραμένει ζωντανή και ξεπετάγεται η ελπίδα πως θα ξαναέρθουν καλύτερες μέρες.

xrysa cover fbΗ συγγραφέας κάνει βουτιά στην ιστορική πραγματικότητα της Ελλάδας των μέσων του 20ού αιώνα, ζωντανεύοντας αφηγηματικά το φυσικό περιβάλλον, τους ανθρώπους και τα συμβάντα, για να καταλήξει στην αναγκαστική επιλογή της Κατερίνας να ξενιτευτεί στη Γερμανία τη δεκαετία του ’60. Η αναγκαιότητα της ξενιτιάς για την ηρωίδα έρχεται ως φυσικό επακόλουθο των συνθηκών που επικρατούσαν στην ελληνική επαρχία: η Γερμανία είναι μονόδρομος και η Κατερίνα γίνεται ένα τεμάχιο στο γρανάζι της βιομηχανικής επανάστασης. Η αναζήτηση καλύτερης ζωής για την ίδια και τα παιδιά της την οδηγεί στην ξενιτιά με την ελπίδα, και ίσως μια συγκρατημένη βεβαιότητα, ότι τα παιδιά της θα έχουν εκεί ένα καλύτερο μέλλον απ’ ό,τι στον τόπο που τα γέννησε. Η ειρωνεία ή η τραγωδία για την Κατερίνα είναι ότι και τα παιδιά της θα ξενιτευτούν για τους ίδιους περίπου λόγους που το είχε κάνει και η ίδια.

Παράλληλα, η συγγραφέας ενσωματώνει λαϊκά παραδοσιακά ακούσματα, ντοπιολαλιά, ήθη και έθιμα της ιδιαίτερης πατρίδας της, του ορεινού χωριού της Θεσσαλίας. Ενεργώντας με συνέπεια, η συγγραφέας έχει στο τέλος του βιβλίου παράρτημα με επεξηγήσεις και βιβλιογραφία.

Το αυτοβιογραφικό, ως έναν βαθμό, μυθιστόρημα της Χρύσας Μαστοροδήμου, αφού και η ίδια είναι παιδί μεταναστών, κινείται στα όρια μεταξύ φιλοσοφίας και ιστορίας, ισορροπώντας συγχρόνως πάνω σε περιγραφές συναισθημάτων και γεγονότων. Η σκιαγράφηση ψυχικών καταστάσεων των ηρώων παράλληλα με την περιγραφή της καθημερινότητας της μέσης αγροτικής οικογένειας ολοκληρώνεται με την κάθαρση των ηρώων, μέσα από τον προσωπικό τους αγώνα για την κατάκτηση της ευτυχίας.

Στο μυθιστόρημα της Χρύσας Μαστοροδήμου διακρίνουμε τουλάχιστον τέσσερα επίπεδα ανάγνωσης. Η ζωή στην ελληνική επαρχία με τα ήθη και έθιμα, ο έρωτας των νέων με τα καρδιοχτύπια και τα κρυφοκοιτάγματα, η οικονομική κατάσταση με τα συνεπακόλουθά της και τα ιστορικά γεγονότα. Το αισιόδοξο μήνυμα που αναδύεται είναι πως οι άνθρωποι τελικά βρίσκουν τον τρόπο να επιβιώνουν και να ζουν ευτυχισμένες στιγμές ακόμα και κάτω από δύσκολες συνθήκες.

Θα κλείσω με τα τελευταία λόγια της ηρωίδας καθώς έχει επέλθει και γι’ αυτήν η κάθαρση.

«Ήρθε η ώρα μου, σκέφτεται ξανά. Τόσες μνήμες, σαν μια μικρή ταινία, η ζωή σαν την Ελλάδα μας που δεν μαθαίνει από τα λάθη. Τόσες μνήμες… τόσες εικόνες σε ένα δευτερόλεπτο. Ο χρόνος δεν σβήνει τις μνήμες. Μας ξεγελάει απλώς. Ο χρόνος τοκογλύφος και δυνάστης».

Ο Μανώλης τη βρήκε πεσμένη στο πάτωμα με τα χέρια κλειστά να κρατάει σφιχτά μια πλουμιστή ποδιά. Είχε φύγει για τον μεγάλο τρύγο, εκεί που δεν υπάρχουν σύνορα και οι άνθρωποι μπορούν να αγαπούν και να αγαπιούνται ελεύθερα, χωρίς να είναι αριθμοί. Η Κατερίνα δεν θα ξανασυναντήσει αριθμούς τόσο που τους μισεί. Θα βρει την Ελλάδα της όπως τη θέλει: ενωμένη, γαλήνια και επαρκή, που δεν θα τρώει τα παιδιά της και δεν θα διώχνει μακριά τους ανθρώπους της. Θα ξανασυναντήσει τον χαμένο της έρωτα και θα χορέψει τον αγαπημένο της χορό, με το λευκό της τσεμπέρι και την πλουμιστή ποδιά.

* Η ΕΥΔΟΚΙΑ ΠΟΙΜΕΝΙΔΟΥ-ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ είναι συνταξιούχος νηπιαγωγός, συγγραφέας. Έχει συγγράψει βιβλία για παιδιά και ενήλικες. Τελευταίο βιβλίο της, το μυθιστόρημα «Η φώκια, η ντετέκτιβ και το πειρατικό σκουλαρίκι» (εκδ. Γράφημα) 

Αναδημοσίευση από https://bookpress.gr/kritikes/elliniki-pezografia/13783-mastorodimou-chrusa-bakchikon-ta-temachia-poimenidou?fbclid=IwAR1lPkWOI47bpcOJp_YgnGvRwk0ha-kdME_3VmrBrfHXqQIZSwy5Kgivlqk

Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2020: Στην Τζένη Μαστοράκη το Μεγάλο Βραβείο

mastoraki kratika kentriki

Ανακοινώθηκαν από τη Διεύθυνση Γραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού τα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία 2020 για τις εκδόσεις του 2019. Το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων απονέμεται στην Τζένη Μαστοράκη για τη συνολική προσφορά της


Στη σχετική ανακοίνωση σημειώνεται πως οι αρμόδιες Επιτροπές «εργάσθηκαν γόνιμα και εντατικά, και, παρά τις αντιξοότητες που επέφεραν τα περιοριστικά μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας, επέτυχαν την ενδελεχή εξέταση και κρίση της βιβλιοπαραγωγής του 2019 εντός έξι μόλις μηνών από την έναρξη των συνεδριάσεών τους» ενώ αναφέρεται πως μέριμνα τόσο των μελών των Επιτροπών όσο και του υπουργείου είναι η επιστροφή στην «κανονικότητα» και η ετήσια απονομή των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας, Μετάφρασης και Παιδικού Βιβλίου, δηλαδή κάθε χρόνο για τα βιβλία παραγωγής της αμέσως προηγούμενης χρονιάς.

 [Η Τζένη Μαστοράκη] κατόρθωσε να διαμορφώσει μια μοναδική πορεία, η οποία στηρίχθηκε στην επίμονη και ενδελεχή αφοσίωσή της στην ελληνική (γραπτή και ομιλούσα) γλώσσα (...) 

Το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το έτος 2020 απονέμεται στην Τζένη Μαστοράκη για τη συνολική της προσφορά στα Γράμματα. Στο σκεπτικό της Επιτροπής αναφέρεται, μεταξύ άλλων:

«(...) η Τζένη Μαστοράκη, με την αδιάλειπτη και ποιοτική προσφορά της στα ελληνικά γράμματα, κατόρθωσε να διαμορφώσει μια μοναδική πορεία, η οποία στηρίχθηκε στην επίμονη και ενδελεχή αφοσίωσή της στην ελληνική (γραπτή και ομιλούσα) γλώσσα, στην ανάδειξη γόνιμων περιοχών του ποιητικού παρελθόντος και στη δημιουργική ανάπλασή του, στη λογοτεχνική γνώση και τόλμη και στην υπογράμμιση της ζωτικής σημασίας των αφηγήσεων (κοινωνικοπολιτικών, οικογενειακών, έμφυλων, προσωπικών) στη χαρτογράφηση της μνήμης, των συναισθημάτων και της ίδιας της ύπαρξης στην ιστορική της προοπτική. Με εφαλτήριο την αντήχηση των ρομαντικών επιτευγμάτων, το κληροδότημα των μεταπολεμικών γενιών, το στίγμα της μεταπολίτευσης, η ποιήτρια και μεταφράστρια Τζένη Μαστοράκη κατόρθωσε εντέλει να αποτυπώσει την εσωτερική και περίπλοκη περιπέτεια του ανθρώπου μέσα στο χρόνο. Για όλα τα παραπάνω τής απονέμεται το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων».

Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2020

Το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2020 απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Ηλία Μαγκλίνη για το έργο του Είμαι όσα έχω ξεχάσει. Μια αληθινή ιστορία, εκδόσεις Μεταίχμιο. Στο σκεπτικό αναφέται: 

«Εκκινώντας από το αρχείο της οικογενειακής ιστορίας το μυθιστόρημα του Μαγκλίνη ισορροπεί ευφάνταστα ανάμεσα στην αυτοβιογραφία, το χρονικό, τον πολιτικό και ιστορικό στοχασμό και την λυρική προσαρμογή πάνω στα τραύματα του ατομικού και συλλογικού παρελθόντος. Πρόκειται για ένα κείμενο που μέσα από απολύτως ελεγχόμενα όσο και αριστοτεχνικά μυθοπλαστικά εργαλεία θέτει στο προσκήνιο (και θεωρητικοποιεί) την αναψηλάφηση ιστορικών γεγονότων μέσα στο στενό πλαίσιο της οικογένειας, ταυτόχρονα όμως ερευνά με τρόπο καίριο την συγκινησιακή τους διάσταση και την εμπλοκή τους στη διαμόρφωση της ταυτότητας των απογόνων. Αφουγκραζόμενος το οικογενειακό τραύμα σαν τον ήχο της πέτρας που πέφτει στο νερό, ο Μαγκλίνης παρακολουθεί προσεκτικά τους ομόκεντρους κυματισμούς που προκαλούνται από την πτώση της, συζητώντας με σοφή αφηγηματική οικονομία το γεγονός της μετα-μνήμης (postmemory)». 

Το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος – Νουβέλας 2020 απονέμεται κατά πλειοψηφία εξ ημισείας στον Αχιλλέα ΙΙΙ για το έργο του Παραχαράκτης, εκδόσεις Νεφέλη, και στον Μιχάλη Μακρόπουλο για το έργο του Μαύρο νερό, εκδόσεις Κίχλη. Στο σκεπτικό αναφέρεται: 

«Το βιβλίο του Αχιλλέα ΙΙΙ συνιστά μία συλλογή από σύντομα πεζά, ιστορίες που συνοδεύονται και συνομιλούν με φωτογραφίες, «φωτογραφήματα μικρού μήκους», που προσκομίζονται ως τεκμήρια ενός κόσμου αποκεκρυμμένου πίσω από τις γραμμές, σε γκρίζες περιοχές της πραγματικότητας. Αυτόν τον -σχεδόν απίστευτο- κόσμο μάς αποκαλύπτει ο έμπλεος σαρκασμού και χιούμορ συγγραφέας. Στο βραβευθέν βιβλίο υπάρχουν πολλά και θαυμαστά. Το προφανές παραχαράσσεται, στερεότυπα πίπτουν καταγής, το παράδοξο εμφιλοχωρεί στο σύνηθες και το τελευταίο, που λογίζεται ως φυσιολογικό, αντιμετωπίζεται με υποψία και σημασιολογείται με νέες, συγγραφικώ τω τρόπω, ερμηνείες.

Στη νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου ένας πατέρας με τον ανάπηρο γιο του προσπαθούν να επιβιώσουν σε κάποιο ορεινό χωριό της Ηπείρου, που σταδιακά ερημώνει, λόγω της μόλυνσης του νερού. Κομβικά στοιχεία της ιστορίας, όπως η οικολογική αυτή καταστροφή, αποκαλύπτονται σταδιακά, διατηρώντας ενεργό το αναγνωστικό ενδιαφέρον. Η δραματουργία αναπτύσσεται με αξιοσημείωτη μαεστρία: οικονομία λόγου, αρμονική ανάπτυξη πλοκής, ομαλή διαχείριση των εκπλήξεων και των κορυφώσεων, αληθοφάνεια χαρακτήρων. Οι ήρωες και οι σχέσεις τους εξελίσσονται εις βάθος, σε διάλογο με την ατμόσφαιρα εγκατάλειψης του χωριού, κορυφώνοντας την ένταση καθώς προχωρά η ιστορία. Η απλότητα της γλώσσας σε τριτοπρόσωπη αφήγηση αφήνει να αναδυθούν τα γεγονότα, τα ηθικά διλήμματα, η τοπιογραφία της οικολογικής καταστροφής και της αρρώστιας. Εντέλει, το δράμα του παγιδευμένου ανθρώπου, που ο αναγνώστης παρακολουθεί με συγκίνηση και ευλαβική σιωπή».

Το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2020 απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Γιάννη Αντιόχου για το έργο του Αυτός, ο κάτω ουρανός, εκδόσεις Ίκαρος. Στο σκεπτικό αναφέρεται: 

«όπως σημειώθηκε κατά τη συζήτηση, αποτελεί «κατορθωμένη ποίηση». Ο Γιάννης Αντιόχου, στην έβδομη συλλογή του (συν μία εκτός εμπορίου), αφορμάται από τον Άλλο για να βυθιστεί στον εαυτό, σε μία ολοκληρωμένη και συνεπή μοντερνιστική γραφή, η οποία περιλαμβάνει την έννοια του σώματος ως θεού, του ονείρου ως ύπαρξης και του θανάτου ως εξήγησης που καταυγάζει τη ζωή, με μία αισθητική ποιητική που πηγαινοέρχεται από τον Μέλανα Δρυμό της σκοτεινής Γερμανίας στη δυστοπία των Radiohead. Ο καλά φιλτραρισμένος και ομογενοποιημένος ποιητικός ―άλλοτε απλώς ομφαλοσκοπικός― στοχασμός του συνομιλεί με τα γερμανικά παραθέματα και τα σχέδια που συνοδεύουν την έκδοση, εντάσσοντας, παράλληλα, τον απόηχο του Σολωμού, του Χέλντερλιν, του Τρακλ, του Έλιοτ και του Καρυωτάκη για να τραγουδηθεί το «κύκνειο άσμα του σώματος».

Κρατικά Βραβεία Δοκιμίου – Μαρτυρίας 2020

Το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου – Κριτικής 2020 απονέμεται ομόφωνα στον Κώστα Ιωαννίδη για το έργο του Μία “υπερόχως νόθος” τέχνη: ποιητικές της φωτογραφίας. Τέλη 19ου – αρχές 20ου αιώνα, εκδόσεις Futura. Στο σκεπτικό αναφέρεται: 

«Θέμα του είναι τα κείμενα που γράφτηκαν για τη φωτογραφία αλλά και σποραδικές αναφορές σ’ αυτήν στο γύρισμα του 19ου προς τον 20ό αιώνα. Μελετά σε βάθος πώς οι φωτογραφικές εικόνες αρχίζουν να γίνονται αντιληπτές ως καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις καθώς και τον τρόπο με τον οποίο η φωτογραφική ματιά επηρεάζει τον τρόπο γραφής στη λογοτεχνία. Το υλικό, αποτέλεσμα μακράς έρευνας σε αρχεία, στον Τύπο, σε ειδικά εγχειρίδια και στη λογοτεχνία της εποχής, αξιοποιείται κατά τρόπο συστηματικό και ευρηματικό. Είναι ένα πρωτότυπο βιβλίο το οποίο θα αποτελέσει εργασία αναφοράς».

Το Κρατικό Βραβείο Μαρτυρίας – Bιογραφίας – Χρονικού – Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας 2020 απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Κωνσταντίνο Πουλή για το έργο του Απ’ το αλέτρι στο smartphone. Συζητήσεις με τον πατέρα μου, εκδόσεις Μελάνι. Στο σκεπτικό αναφέρεται: 

«Ο Κωνσταντίνος Πουλής επιχειρεί μια τομή στη μνήμη της αγροτικής ζωής μέσα από τη συνομιλία ανάμεσα στις γενεές με άξονα τις μεταβολές που επέφερε ο εικοστός αιώνας. Η μετάβαση από μια προνεωτερική ζωή σε μία ζωή που διαμορφώνεται εν πολλοίς από την εξάρτησή μας από την τεχνολογία, αναπαριστάται με συγκίνηση, χιούμορ και γνώση μιας πολύπτυχης καθημερινότητας. Η ακτινογραφία της οικιακής οικονομίας γίνεται ένας καμβάς στοχασμού για τη δυναμική της μεταβολής».

Το Κρατικό Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα 2020 απονέμεται κατά πλειοψηφία εξ ημισείας στην Ηλέκτρα Λαζάρ για το έργο της Άγια νήπια, εκδόσεις Άπαρσις, και στον Μιχάλη Μαλανδράκη για το έργο του Patriot, εκδόσεις Πόλις.

«Στη συλλογή ποιημάτων της Λαζάρ η παιδικότητα και η ενηλικίωση αναδεικνύονται ως εναγώνιες καταστάσεις μέσα στο καμίνι των οικογενειακών σχέσεων. Υπονομεύοντας τη γλωσσική και τη συντακτική νόρμα, με εκφραστική ακρίβεια και μέριμνα για την τυπογραφική διάταξη και τη χρήση των τεχνολογιών της εικόνας, η συλλογή εκφράζει ένα «ουρλιαχτό» για την ανθρώπινη ύπαρξη.

Η νουβέλα του Μαλανδράκη, με πρωταγωνιστή έναν 23χρονο μετανάστη από την Αλβανία, δεξιοτέχνη του κλαρίνου στους δρόμους αλλά και άνθρωπο χωρίς πατρίδα, περιγράφει την ευκαιρία που του δίνεται για ανέλιξη στην αθηναϊκή νύχτα, αποκρύπτοντας όμως την πραγματική του ταυτότητα. «Σκληρός» ρεαλισμός, ευαισθησία και σαρκασμός, σφιχτοδεμένη και πυκνή αφήγηση με κινηματογραφικό ρυθμό, κρατούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη ζωηρό μέχρι τέλους».

Το Ειδικό Κρατικό Βραβείο 2020 για βιβλίο που προάγει σημαντικά τον διάλογο πάνω σε ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα, απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Μάνο Ραγιάδη για το έργο του Αγόρι, εκδόσεις Bibliothèque.

«Το μυθιστόρημα του Ραγιάδη συνδυάζει την κοινωνική θεματική γύρω από ζητήματα φύλου με στοιχεία μυστηρίου και σασπένς, καταιγιστική δράση και σπλάτερ αισθητική που συνομιλεί με το είδος των κόμικ. Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, ο επτάχρονος Ντόναλντ, ζει παγιδευμένος σε μια διπλή φυλακή -της δυσλειτουργικής του οικογένειας και του σώματός του- που εκδηλώνεται ως δυσφορία φύλου (διαταραχή ταυτότητας φύλου)».

Τιμητική Διάκριση απονέμεται ομοφώνως στα περιοδικά Πρεβεζάνικα Χρονικά και Απόπλους.

kratika mesa

Η Επιτροπή

Τα μέλη της Επιτροπής για τα Βραβεία Λογοτεχνίας και το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων, το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα, το Ειδικό Θεματικό Βραβείο και τα Βραβεία Δοκιμίου – Μαρτυρίας είναι: 

Άλκηστις Σοφού, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικού Ινστιτούτου στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, Μέλος ΔΕΠ, Πρόεδρος

Σοφία – Λαμπρινή Ντενίση, Καθηγήτρια Ιστορίας και Κριτικής της Λογοτεχνίας στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, Μέλος ΔΕΠ, Αντιπρόεδρος

Ελένη Παπαργυρίου, Επίκουρη Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, Μέλος ΔΕΠ

Δημήτρης Νόλλας, Συγγραφέας

Ηλίας Καφάογλου, Συγγραφέας

Δημήτρης Αθηνάκης, Συγγραφέας

Νίκος Βατόπουλος, Κριτικός

Κωνσταντίνος Καραβίδας, Διδάσκων στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Κριτικός

Ευτυχία Παναγιώτου, Κριτικός


Τα Κρατικά Βραβεία Μετάφρασης 2020

Η έμπειρη μεταφράστρια Ρίτα Κολαΐτη, επιμελήτρια κειμένων και πιστή στην ποιότητα κάθε λογοτεχνικής εργασίας της, εργάζεται πάνω στο πρωτότυπο με υπέρμετρη σχολαστικότητα και το αποδίδει στη γλώσσα-στόχο με υπερεπάρκεια γνώσεων και τον συνήθη πλούτο των εκφραστικών της εργαλείων

Το Κρατικό Βραβείο Απόδοσης Έργου Της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας στα Νέα Ελληνικά 2020 απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Σταμάτη Ευ. Μπουσέ για τη μετάφραση του έργου Ρητόρων Διδάσκαλος του Λουκιανού, εκδόσεις Gutenberg. Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι

«η λογοτεχνικότητα της μετάφρασης είναι αντάξια του πρωτοτύπου, αφού ο μεταφραστής συναγωνίζεται τον ρήτορα σε γλωσσικές ακροβασίες και μεγαλοπεριόδες προτάσεις που μεταφέρουν σε εμάς κάτι από το πνεύμα της Μέσης και Αττικής Κωμωδίας, που προφανώς ήταν πρότυπο του Λουκιανού σε αυτή του τη σάτιρα». 

Για το συγκεκριμένο βραβείο, διατυπώθηκε η άποψη από τρία μέλη της Επιτροπής να μην απονεμηθεί φέτος το βραβείο, καθώς έκριναν ότι «κανένα από τα έργα που συμπεριλαμβάνονται στην βραχεία λίστα δεν ανταποκρίνεται πλήρως στα κριτήρια βράβευσης σε αυτόν τον τομέα». Η άποψη μειοψήφησε. 

Το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης Έργου Ελληνικής Λογοτεχνίας σε Ξένη Γλώσσα 2020 απονέμεται ομόφωνα εξ ημισείας στη Maria Caracausi για τη μετάφραση του έργου Ghiannis Ritsos, Bianche macule sopra il bianco (Άσπρες κηλίδες πάνω στο άσπρο), εκδόσεις Torri del Vento, Palermo και στην Paola Maria Minucci για τη μετάφραση του έργου Konstandinos P. Kavafis, Tutte le poesie, εκδόσεις Donzelli, Roma.

Για την Maria Caracausi γίνεται αναφορά στην «πλούσια προσφορά (της) στη γνωριμία του ιταλικού κοινού με τη νεοελληνική λογοτεχνία πρέπει να προσμετρηθεί όχι μόνο το πλούσιο (ποιοτικά και ποσοτικά) μεταφραστικό της έργο, αλλά και η συμβολή της στο εκδοτικό μέρος, ως διευθύντρια εκδοτικών σειρών ελληνικής λογοτεχνίας στους εκδοτικούς οίκους Le Torri del Vento και Palermo University Press».

Για την Paola Maria Minucci σημειώνεται ότι έκανε μια «σημαντικότατη πολυετή εργασία που είχε ως αποτέλεσμα την έκδοση, για πρώτη φορά, στην ιταλική γλώσσα των Απάντων του Αλεξανδρινού (τα 154 αναγνωρισμένα ποιήματα, ακόμη 74 ποιήματα, τα περισσότερα ανέκδοτα στην ιταλική, και τα 27 ποιήματα, τα αποκηρυγμένα από τον ίδιο τον Αλεξανδρινό). Εμβληματικό έργο πολλαπλών εκπαιδευτικών χρήσεων».

Το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης Έργου Ξένης Λογοτεχνίας στην Ελληνική Γλώσσα 2020 απονέμεται κατά πλειοψηφία στη Ρίτα Κολλαϊτη για τη μετάφραση του έργου Ανάστροφα του HUYSMANS-K.J., εκδόσεις Στερέωμα. Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται: 

«Η επιτροπή αποφασίζει, κατά πλειοψηφία, τη βράβευση του βιβλίου του J.-K. HUYSMANS, Ανάστροφα σε μετάφραση της Ρίτας Κολαΐτη, από τις εκδόσεις Στερέωμα. Από τα σημαντικότερα γαλλικά μυθιστορήματα του 19ου αιώνα, κορυφαίο δείγμα της «λογοτεχνίας της παρακμής» (Decadent Literature) και του αισθητισμού (Aestheticism), για πρώτη φορά στη γλώσσα μας. Ο Ντεζ Εσσέντ (εστέτ) γίνεται εμβληματικός ήρωας με το Ανάστροφα (περιεκτικό και ουσιαστικό επίμετρο του Νίκου Μπακουνάκη). Πεποικιλμένο ύφος, περιγραφή λεπτών ψυχολογικών αποχρώσεων και στιγμών έκστασης, υψηλός βαθμός μεταφραστικής δυσκολίας. Η έμπειρη μεταφράστρια Ρίτα Κολαΐτη, επιμελήτρια κειμένων και πιστή στην ποιότητα κάθε λογοτεχνικής εργασίας της, εργάζεται πάνω στο πρωτότυπο με υπέρμετρη σχολαστικότητα και το αποδίδει στη γλώσσα-στόχο με υπερεπάρκεια γνώσεων και τον συνήθη πλούτο των εκφραστικών της εργαλείων».

✼ ✼ ✼

Η Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνικής Μετάφρασης έχει ως εξής:

Παύλος Καλλιγάς καθηγητής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με γνωστικό αντικείμενο την Αρχαία Φιλοσοφία, Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, Πρόεδρος

Ιωάννης Τσόλκας, Καθηγητής Ιστορίας της Ιταλικής Λογοτεχνίας & Ευρωπαϊκού Πολιτισμού στο Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αντιπρόεδρος

Δημήτρης Φίλιας, Καθηγητής Λογοτεχνικής Μετάφρασης του Τμήματος Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου στην Κέρκυρα

Μόσχος Μορφακίδης-Φυλακτός, καθηγητής Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Γρανάδα, Διευθυντής του Κέντρου Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών, Νεοελληνιστής

Βασίλης Σαμπατακάκης, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών, Διευθυντής Κλασσικών και Ρομανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Lund

Κωνσταντίνος Καλφόπουλος, Κριτικός-Συγγραφέας

Κωνσταντίνος Μπούρας, Κριτικός-Συγγραφέας

Ερρίκος Σοφράς, Μεταφραστής

Ευρυβιάδης Σοφός, Μεταφραστής

periodika