Συνέντευξη με τη συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας Ευδοκία Ποιμενίδου

Η Ευδοκία Ποιμενίδου, μιλάει στην Χρύσα Μαστοροδήμου με αφορμή το βιβλίο της, «Η φώκια, η ντέτεκτιβ και το πειρατικό σκουλαρίκι»

Πρώτη δημοσίευση Bookia: https://www.bookia.gr/index.php?action=Blog&post=1c34fdc7-7a4e-4977-beb0-b19b892c5147&fbclid=IwAR1YKeBTXoeQ9l7pj9aAJWwphsN1mV0R-LHwmgV_gcM18Bd2CxEOd4G9_hE

Γράφει: Μαστοροδήμου Χρύσα

Η Ευδοκία Ποιμενίδου είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός και ζει στη Λάρισα. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ξυλαγανή του νομού Ροδόπης. Σπούδασε Νηπιαγωγός στη Θεσσαλονίκη και αργότερα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Δούλεψε σε νηπιαγωγεία σε όλη σχεδόν την Ελλάδα. Έγραψε τα παραμύθια που άκουγε απ' τη γιαγιά της και δώδεκα απ’ αυτά έγιναν βιβλίο με τίτλο «Τα παραμύθια της γιαγιάς Ευδοκίας», το οποίο πωλείται από το λαογραφικό μουσείο Ξυλαγανής του νομού Ροδόπης για την ενίσχυση των εσόδων του. Έχει πάρει βραβείο για 2 παραμύθια και το βιβλίο της «Ένα μπουκέτο παραμύθια» βραβεύτηκε στον διαγωνισμό Σικελιανά 2014. Το 2015 η Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά της απένειμε Εύφημο μνεία για το μυθιστόρημά της «Τα διαμάντια της Δόμνας» το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΓΡΑΦΗΜΑ.

Η Ευδοκία Ποιμενίδου είναι παράλληλα μέλος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς, αντιπρόεδρος του Πολιτιστικού Κέντρου Εκπαιδευτικών Ν. Λάρισας, που έχει πλούσια πολιτιστική δράση στην περιοχή και μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Λεξωτεχνίες που εκδίδεται από το Πολιτιστικό Κέντρο Εκπαιδευτικών. Για λογαριασμό του Bookia απάντησε στις ερωτήσεις μας με αφορμή το νέο της βιβλίο για παιδιά και εφήβους «Η φώκια, η ντέτεκτιβ και το πειρατικό σκουλαρίκι».

Η Ανθή είναι ένα δεκάχρονο παιδί με μια ιδιαίτερη ευφυΐα που η δασκάλα της δεν καταλαβαίνει. Αγαπημένη της συνήθεια είναι να ανακαλύπτει μυστήρια, πράγμα που έχει βάλει αρκετές φορές σε μπελάδες τους γονείς της.

Την συναντάμε σε μια παραλία του νομού Λάρισας, όπου φιλοξενούνται οικογενειακώς από έναν φίλο του πατέρα της σε ένα τροχόσπιτο σε μια παραδεισένια πλαγιά των νότιων παρυφών του Κισσάβου. Εκεί γνωρίζει άλλα τέσσερα παιδιά και γίνονται η «Αγρία πεντάδα», όπως τους ονόμασε ο πατέρας της. Κάνουν τα μπάνια τους και χτίζουν πύργους από άμμο με τη γιαγιά Κλεοπάτρα, συνταξιούχο κτηνίατρο και σωστό πειραχτήρι.

Κι εδώ η Ανθή θα ανακαλύψει ένα μυστήριο, κι αυτή τη φορά δεν λαθεύει. Ακούει μια ύποπτη λέξη από μια παρέα αντρών στην ταβέρνα και στήνει αυτί για περισσότερες πληροφορίες. Οι ψαράδες σκοπεύουν να δολοφονήσουν τις φώκιες και η Ανθή τους έχει ακούσει να το σχεδιάζουν. Στην αρχή αποφασίζει να μην πει τίποτα στους γονείς της και να δράσει μόνο με τους φίλους της. Όταν όμως βλέπει τον έναν από τους ψαράδες - αυτόν με το πειρατικό σκουλαρίκι- να αγοράζει καμάκια και γάντζους, αποφασίζει να τα πει όλα στον πατέρα της. Εκείνος, στην αρχή είναι επιφυλακτικός, αλλά οι πληροφορίες που παίρνει για το ποιόν των ψαράδων που του υποδεικνύει η κόρη του τον βάζουν σε σκέψεις ότι μπορεί και να έχει δίκιο αυτή τη φορά. Μιλάει στους φίλους του και αποφασίζουν να ενημερώσουν το λιμενικό σώμα.

Η Ανθή επιβεβαιώνεται όταν σε μια θαλασσινή εκδρομή πιάνουν επ’ αυτοφώρω κάποιους ψαράδες που προσπαθούν να σκοτώσουν μια φώκια. Καλούν το λιμενικό, η πληγωμένη φώκια μεταφέρεται στο κέντρο περίθαλψης της Αλοννήσου και οι μεγάλοι της παρέας πείθονται ότι η Ανθή έχει δίκιο σε όσα υποπτεύεται.

Στη συνέχεια οι μεγάλοι επαναπαύονται στη σκέψη ότι έχει αναλάβει την υπόθεση το λιμενικό, πράγμα που δεν καθησυχάζει την Ανθή, η οποία αποφασίζει να εμπλέξει και άλλους στην υπόθεση. Ένας φοιτητής γεωπονίας και οι φίλοι του, δέχονται να βοηθήσουν την μικρή ντετέκτιβ και αποφασίζουν να παρακολουθήσουν τους ύποπτους ψαράδες. Τελικά, καταφέρνουν να αποτρέψουν τη δολοφονία των φωκιών και να οδηγήσουν το λιμενικό σώμα ώστε να συλλάβει τους κακούς ψαράδες.

Όμως, μια έκπληξη περιμένει την Ανθή και τους φίλους της. Η κτηνίατρος του κέντρου περίθαλψης φωκιών της Αλοννήσου τους ενημερώνει ότι η πληγωμένη φώκια που έσωσαν γέννησε και πρέπει να πάνε να βαφτίσουν το μικρό φωκάκι. Τα πέντε παιδιά της παρέας, αποφασίζουν να γίνει νονά του μωρού η συνταξιούχος κτηνίατρος της παρέας που έδωσε τις πρώτες βοήθειες στη μαμά φώκια, όταν την βρήκαν πληγωμένη στη σπηλιά. Εκεί, άλλη μια έκπληξη περιμένει την Ανθή, όταν την παροτρύνουν να δώσει ένα όνομα και στη μαμά φώκια.

Το καλοκαίρι τελειώνει με τις καλύτερες εντυπώσεις και η Ανθή με τους γονείς της γυρίζουν στην Αθήνα γεμάτοι όμορφες εικόνες που θα τους συντροφεύουν όλο τον χειμώνα.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 

Το νέο σας βιβλίο «Η φώκια, η ντέτεκτιβ και το πειρατικό σκουλαρίκι», γραμμένο με χιούμορ, αμεσότητα και ρεαλισμό αλλά και μυστήριο παρόλο που είναι ένα βιβλίο για εφήβους, καταφέρνει να συγκινήσει τον αναγνώστη όλων των ηλικιών. Θα θέλατε να μας πείτε πως προέκυψε ο τίτλος και λίγα λόγια για την ιστορία;

Ο τίτλος προέκυψε από τους ήρωες της ιστορίας. Υπάρχει ένα κορίτσι που αποκαλύπτει μυστήρια, όταν πιστεύει ότι υπάρχουν. Για τον λόγο αυτό ο πατέρας της την αποκαλεί χαϊδευτικά "ντετέκτιβ". Επίσης, υπάρχει μια φώκια που τη βρίσκουν πληγωμένη και τη σώζουν, και ένας ψαράς με ένα σκουλαρίκι σαν αυτά που φορούσαν οι παλιοί πειρατές.

Το θέμα αφορά στο παράνομο κυνήγι των θαλάσσιων όντων που καταστρέφουν τα δίχτυα των ψαράδων, μεταξύ αυτών και των φωκιών.

Η ιστορία εκτυλίσσεται στα παράλια του νομού Λάρισας όπου η παρέα των παιδιών, που είναι οι πρωταγωνιστές, περνούν τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Σε μια εκδρομή τους βρίσκουν μια πληγωμένη φώκια, τη σώζουν και στη συνέχεια βοηθούν στη σύλληψη των ψαράδων που σχεδιάζουν τη δολοφονία των φωκιών που τους καταστρέφουν τα δίχτυα. Αυτό που επεδίωκα γράφοντας αυτή την ιστορία, είναι να ευαισθητοποιηθούν όλοι, κυρίως οι νέοι, στην προστασία της φύσης και των ειδών της.

Πρόκειται για ένα οικολογικό λοιπόν παραμύθι; Ως εκπαιδευτικός είχατε κατά νου την επίτευξη κάποιων στόχων;

Πρόκειται για ένα οικολογικό παραμύθι με πολλά πραγματικά στοιχεία. Η περιγραφή της περιοχής που εκτυλίσσεται η ιστορία, τα μνημεία που αναφέρονται και το κέντρο διάσωσης και περίθαλψης φώκιας στην Αλόννησο είναι αληθινά. Φανταστικοί είναι οι ήρωες και η περιπέτεια που έζησαν.

Η επίτευξη των στόχων υπάρχει πάντα όταν γράφω, αλλά δε γνωρίζω αν συμβαίνει λόγω της ιδιότητας του εκπαιδευτικού. Θεωρώ πως, οι στόχοι, δίνουν κατεύθυνση στο γράψιμο. Αν δεν υπάρχουν, ο συγγραφέας παραπαίει ψάχνοντας τον δρόμο του. Στο συγκεκριμένο βιβλίο ο στόχος είναι να ευαισθητοποιηθούν όσοι το διαβάσουν, κυρίως τα παιδιά, σχετικά με το θέμα του παράνομου κυνηγιού των θαλάσσιων όντων που κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Επίσης, η ψυχαγωγία των παιδιών και η παραίνεση στη φιλαναγνωσία είναι πάντα ένας στόχος.

Ο συγγραφέας μεταφέρει και μεταπλάθει δημιουργικά τους δικούς του προβληματισμούς. Ποιες είναι οι δικές σας πηγές έμπνευσης;

Ο περίγυρος είναι μια μόνιμη πηγή έμπνευσης. Οι φίλοι με τις προσωπικές ιστορίες τους, το περιβάλλον με τα προβλήματά του και οι εμπειρίες μου, τα βιώματά μου, αποτελούν έμπνευση. Στη συγκεκριμένη ιστορία ήρθε από την αφήγηση κάποιων φίλων μου ότι είδαν φώκιες στα νότια παράλια του νομού Λάρισας. Γνωρίζοντας ότι ο φυσικός τους χώρος είναι στην περιοχή των Σποράδων, κεντρίστηκε το ενδιαφέρον μου πώς και γιατί έφτασαν τόσο βόρεια. Γνωρίζοντας επίσης ότι υπάρχουν ψαράδες που τις κυνηγούν, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι είναι είδη προς εξαφάνιση, είχα την έμπνευση να γράψω αυτή την ιστορία.

Γενικά οι ήρωες σας είναι σύγχρονα παιδιά της διπλανής πόρτας. Με την επαφή σας με τα παιδιά αυτής της ηλικίας, καθώς είστε και γιαγιά η ίδια, πιστεύετε ότι τους κεντρίζει εύκολα το ενδιαφέρον το βιβλίο γενικά;

Στην εποχή μας, όλο και δυσκολότερα κεντρίζεται το ενδιαφέρον των παιδιών. Οι πολλές επιλογές που τους παρέχονται ώστε να γεμίσουν τον ελεύθερο χρόνο τους, καθιστούν επιτακτικότερη την ανάγκη για καλά βιβλία. Κυρίως οι οθόνες, τάμπλετ, κινητά, υπολογιστές, ηλεκτρονικά παιχνίδια, προσφέρουν στα παιδιά ένα πλήθος από ελκυστικές και εύκολες επιλογές για ψυχαγωγία, οπότε, το βιβλίο, δυστυχώς, περνάει σε δεύτερη μοίρα. Αν λάβουμε υπόψη και τις εξωσχολικές δραστηριότητες, ο χρόνος που απομένει για λογοτεχνικά αναγνώσματα συρρικνώνεται δραματικά. Όμως, ένα καλό βιβλίο πάντα έχει θέση στις βιβλιοθήκες.

Σημαντικό ρόλο στο να αναπτύξουν τα παιδιά ενδιαφέρον για τα βιβλία παίζει το παράδειγμα που έχουν μέσα στην οικογένεια και οι φιλαναγνωστικές δράσεις στα σχολεία. Ως εκπαιδευτικοί γνωρίζουμε ότι τα παιδιά μιμούνται τους γονείς και τους δασκάλους. Επομένως, η εικόνα του γονιού με ένα βιβλίο στο χέρι και μια καλά οργανωμένη βιβλιοθήκη είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.

Η ομάδα των παιδιών, «η αγρία πεντάδα» όπως την αποκαλεί ο πατέρας της πρωταγωνίστριας της Ανθής, αγωνίζεται για τη διάσωση της φώκιας. Τα σύγχρονα παιδιά έχουν τέτοιες ανησυχίες; Θεωρείται ότι λείπει από τα παιδιά η επαφή με τη φύση και η ευαισθητοποίηση για τέτοια θέματα;

Νομίζω ότι στις μεγάλες πόλεις λείπει αυτή η επαφή. Ένας περίπατος ή τα μπάνια στη θάλασσα το καλοκαίρι δεν είναι αρκετά για να δώσουν στα παιδιά το ερέθισμα να ενδιαφερθούν για τη φύση και το περιβάλλον. Χρειάζεται κάτι παραπάνω. Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια με τα περιβαλλοντολογικά προγράμματα στα σχολεία και με τις οργανωμένες δράσεις στα κέντρα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, δίνεται η ευκαιρία για επαφή των παιδιών με τη φύση και καλλιεργείται η συνειδητοποίηση για την αναγκαιότητα της προστασίας όλων των ειδών της πανίδας και της χλωρίδας στον πλανήτη.

Στο μυθιστόρημά σας υπάρχει έντονη περιγραφή των θεσσαλικών τοπίων. Είναι στόχος σας να αναδείξετε και την ομορφιά της περιοχής μέσα από την ιστορία σας;

Τα τοπία της θεσσαλικής γης μου είναι πολύ οικεία. Επομένως, αυτομάτως θα έλεγα, τοποθέτησα την ιστορία μου σε χώρους που γνωρίζω. Στόχος μου εξ’ αρχής δεν ήταν η ανάδειξη των τοπίων, αλλά η επιθυμία να τονίσω την αναγκαιότητα για προστασία των ειδών που απειλούνται από εξαφάνιση. Στην πορεία, η μαγεία των τοπίων αναδύθηκε και οι περιγραφές έγιναν αβίαστα, αναδεικνύοντας την ομορφιά της φύσης στα παράλια της θεσσαλικής γης.

Είστε μέλος της λογοτεχνικής συντροφιάς. Είστε αισιόδοξη για το μέλλον του παιδικού βιβλίου δεδομένης της μαζικότητας του διαδικτύου αλλά και των πολλών άλλων επιλογών διασκέδασης που έχουν σήμερα τα παιδιά όπως προείπατε;

Το ζητούμενο είναι να βγαίνουν καλά παιδικά βιβλία. Είναι, πιστεύω, αναντικατάστατη η επαφή των παιδιών με ένα βιβλίο που το αντιλαμβάνονται με πολλές αισθήσεις. Κάθε νέο βιβλίο που πιάνουν στα χέρια τους είναι και μια καινούρια εμπειρία. Το αγγίζουν, το μυρίζουν, το φυλλομετρούν, το αισθάνονται. Έχει το δικό του σχήμα, μέγεθος, χρώμα, είναι μοναδικό. Η οθόνη έχει κάτι το απρόσωπο. Σε μια ηλεκτρονική βιβλιοθήκη όλα τα βιβλία έχουν το ίδιο σχήμα και χρώμα. Χωρίς να υποτιμώ τη χρησιμότητα των ψηφιακών εκδόσεων, πιστεύω ότι το παιδικό βιβλίο, στη μορφή που το ξέρουμε και το αγαπάμε, θα συνεχίσει να υφίσταται για πολλά χρόνια ακόμα. Παρ’ όλο που η ψηφιοποίηση σε όλους τους τομείς είναι ένα γεγονός που συνεχώς εξαπλώνεται και καταλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο μέρος στη ζωή μας, είμαι αισιόδοξη πως, για το παιδικό βιβλίο πάντα θα υπάρχει χώρος.

Με ποιον ήρωα του βιβλίου σας ταυτιστήκατε περισσότερο;

Η κεντρική μου ηρωίδα είναι μια δεκάχρονη με έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα και μια λαμπρή προσωπικότητα. Όμως, δεν ταυτίζομαι μαζί της, ίσως λόγω ηλικίας. Μάλλον, ταιριάζω περισσότερο με τη γιαγιά Μαρία που, μαζί με τον άντρα της, έχουν ένα μικρό εξοχικό που έχει την ωραιότερη θέα στη θάλασσα. Έχουν κι έναν κήπο με καλοκαιρινά ζαρζαβατικά από τα οποία φτιάχνει πίτες και άλλες νοστιμιές που απολαμβάνουν οι φίλοι τους. Λέει διδακτικές ιστορίες στα εγγόνια της και στους φίλους τους, κάτι που έχω κάνει πολλές φορές με τα δικά μου εγγόνια. Ένας άλλος χαρακτήρας που θα ήθελα να ταυτιστώ είναι η Κλεοπάτρα, η συνταξιούχος κτηνίατρος.

Έχετε γράψει και διηγήματα ενώ το προηγούμενο βιβλίο σας ΤΑ ΔΙΑΜΑΝΤΙΑ ΤΗΣ ΔΟΜΝΑΣ, που έχει βραβευτεί, είναι ένα βιβλίο για όλες τις ηλικίες. Τι είναι αυτό που σας κάνει να επιλέγετε την παιδική λογοτεχνία έναντι της λογοτεχνίας για ενήλικες;

Ξεκίνησα γράφοντας παραμύθια, στη συνέχεια έκανα συλλογή λαϊκών παραμυθιών και μετά ήρθαν τα διηγήματα και τα μυθιστορήματα. Νομίζω ότι η παιδική λογοτεχνία με επέλεξε, δεν την επέλεξα. Το μυθιστόρημα «Τα διαμάντια της Δόμνας» ήταν μια εσωτερική μου ανάγκη. Ήθελα να καταθέσω τις μνήμες που είχα από τις αφηγήσεις των παππούδων μου με καταγωγή από την ανατολική Θράκη. Είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα, αποτέλεσμα μελέτης της ιστορίας των αρχών του 20ου αιώνα και της προσφυγιάς του 1922 και μεγάλης αγάπης για την περιοχή της Θράκης και της Αλησμόνητης Πατρίδας των προγόνων μου.

Από όσο ξέρω πάντα γράφετε κάτι. Ετοιμάζετε κάτι καινούριο προς έκδοση αυτό τον καιρό;

Ετοιμάζεται ένα βιβλίο μου για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας με θέμα τη διαφορετικότητα και τη συνεργασία. Είναι ένα αλληγορικό παραμύθι που το έχω αγαπήσει γιατί το είχα γράψει όταν πήγε ο εγγονός μου στον παιδικό σταθμό. Παράλληλα, γράφω ένα μυθιστόρημα για εφήβους, το οποίο ελπίζω να καταφέρω να ολοκληρώσω και να γίνει βιβλίο.

Εκ μέρους του Bookia σας ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη. Καλοτάξιδο το νέο σας πόνημα.

Ευχαριστώ για τη συνέντευξη και εύχομαι υγεία και αξιόλογες δημιουργίες στο χώρο την παιδικής λογοτεχνίας.