οι ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ είναι χώρος δημοσιεύσης ποίησης,νέων δημιουργών,διαγωνισμών λόγου και τέχνης, παρουσίασης βιβλίων, θεάτρου, κινηματογράφου κ.α. Οι δικές σας δημιουργίες, γραφές, κριτικές, προτάσεις είναι ευπρόσδεκτες!
Λίγα βιβλία καταφέρνουν να σε κάνουν να συνδιαλέγεσαι τόσο έντονα μαζί τους. Ένα τέτοιο βιβλίο αποτελεί το καλοδουλεμένο μυθιστόρημα της Μάγδας Παπαδημητρίου – Σαμοθράκη των εκδόσεων Άπαρσις. Μέσα από τις καλογραμμένες σελίδες του ξεπηδά ένα μεγάλο κομμάτι ιστορίας του προηγούμενου αιώνα που κατόρθωσε αναμφίβολα να σημαδέψει πολλές γενιές. Τι είναι για τον άνθρωπο η πατρίδα; ξεπροβάλλει το ερώτημα στα μάτια του αναγνώστη. Αν κοιτάξουμε το λεξικό θα δούμε ότι πατρίδα είναι η χώρα που γεννήθηκε κάποιος ή από την οποία κατάγεται ο ίδιος και η οικογένειά του ή το χωριό ή η περιοχή γέννησης ή καταγωγής του και άνθρωποι που έχουν ως κοινά τη γλώσσα, τα έθιμα και κοινή πολιτική, κώδικες επικοινωνίες και συμφέροντα.
Γιατί λοιπόν αυτό που κάποιος γνωρίζει ως πατρίδα αμφισβητείται κάποτε έντονα και έρχεται η στιγμή που χωρίς να το αποφασίσει ξεριζώνεται τόσο βίαια από τον τόπο του επειδή κάποιοι άλλοι αποφάσισαν ότι δεν είναι πατρίδα του; Αυτό θα συμβεί με την γερμανική κατοχή στους Εβραίους της Ελλάδας και όχι μόνο που ξεριζώθηκαν βίαια από την αγκαλιά της απλά και μόνο για την καταγωγή τους. Η απάντηση έρχεται από το στόμα πρωταγωνιστή της ιστορίας Ζαχαρία Ναχμία:
«Στην Ελλάδα γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε κι αυτή είναι πατρίδα μας» για να συνεχίσει παρακάτω: «Χωρίς μνήμη θα αφανιστούμε. Και δυστυχώς η Ιστορία κάνει κύκλους κάθε φορά που οι άνθρωποι δεν ακούν τους στεναγμούς της».
Τα λόγια αυτά σηματοδοτούν το πλαίσιο στο οποίο κινείται η συγγραφέας. Χωροχρονικά η ιστορία ξεκινάει περίπου το 1918 όπου ο πρωταγωνιστής Ζαχαρίας Ναχμίας θα αρχίσει να αφηγείται την προσωπική ιστορία της οικογένειας Ναχμία, που ζει στο Αγρίνιο, για να ξετυλιχτεί διαδοχικά ένα κουβάρι περιπετειών φτάνοντας μέχρι και λίγο μετά τη Χούντα των Συνταγματαρχών που η οικογένεια θα ξαναβρεί κοινό σημείο επαφής.
Η συγγραφέας ξεκινά με την πρωτοπρόσωπη αφήγηση για να καταλήξει στην τριτοπρόσωπη και σκιαγραφεί ταυτόχρονα, πέρα από τα πολιτικά και ιστορικά γεγονότα της εποχής, μια δυνατή φιλία μεταξύ του πρωταγωνιστή Ζαχαρία Ναχμία και του αγωνιστή της Δημοκρατίας Γιώργου Παπά δίνοντας την ευκαιρία στον αναγνώστη να μάθει ή να ξαναθυμηθεί μεταξύ άλλων για τους εργατικούς αγώνες πριν το Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Παράλληλα βλέπουμε τη ζωή του του ταγματασφαλίτη Κοσμά Ξυπολυτέα που δυστυχώς θα παίξει σημαντικό ρόλο στη ζωή του Ζαχαρία Ναχμία χωρίς εκείνος να το γνωρίζει. Δύο διαφορετικοί κόσμοι και χαρακτήρες συμπλέουν, συνυπάρχουν, αλληλοεπηρεάζονται και μεταφράζονται συμβολικά σε δύο κατηγορίες ανθρώπων που κυριαρχούν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο: αυτών που αγωνίζονται ενάντια στον κατακτητή με κάθε τρόπο και αυτών που προσπαθούν να επωφεληθούν προδίδοντας και τιμωρώντας όποιον δεν συνάδει με το δικό τους τρόπο σκέψης.
Στη διάρκεια της αφήγησης του Ζαχαρία Ναχμία εγείρονται πολλές οδυνηρές συνειδητοποιήσεις:
«Η καταπίεση του θυμού, είναι η επιβίωση του λαού μας. Έτσι με έμαθαν. Να σφίγγω τα δόντια και να προχωρώ ».
«Έπρεπε να μάθω πως όταν οι άνθρωποι φορούν παρωπίδες, σ’ όποια πλευρά κι αν ανήκουν, είναι επικίνδυνοι».
«Στο σκοτάδι του εγώ, ζούσαν πάντα οι λαοί κι έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τις επόμενες γενιές ».
Η γραφή της Παπαδημητρίου λιτή, ρεαλιστική, άμεση, ελκυστική, με καθαρούς διαλόγους, χωρίς λεκτικούς βερμπαλισμούς παρασέρνει αβίαστα τον αναγνώστη στην ψυχοσύνθεση των ηρώων της με την ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερη πένα της, αναμοχλεύοντας γεγονότα και αφηγήσεις που σηματοδότησαν ολόκληρες γενιές και εποχές. Χωρίς να είναι ένα καθαρά ιστορικό μυθιστόρημα κατορθώνει να φέρει στη μνήμη του αναγνώστη πολλά ιστορικά γεγονότα και τον προκαλεί να αναζητήσει περισσότερα για συγκεκριμένους τόπους και εποχές. Στο φόντο της αφήγησης παρελαύνουν πολιτικά γεγονότα, πάθη, αγωνίες, οι μνήμες της κατοχής, οι θηριωδίες των Ναζί αλλά και οι διαρκείς προσπάθειες των ηρώων για ειρήνη, δικαιοσύνη και ένα καλύτερο αύριο. Μια ιστορία βαθιά ανθρώπινη και αληθινή ρέει στη διάρκεια της ανάγνωσης, μια ιστορία, που αποτελούσε με παραλλαγές την καθημερινότητα πολλών ανθρώπων του προηγούμενου αιώνα. Ματαιώσεις, απογοητεύσεις, ξεριζωμός, απώλεια αξιοπρέπειας και περιουσίας και πάντα ένα ατελεύτητο «γιατί» για τη βίαιη φύση του ανθρώπου που δε μαθαίνει από τα λάθη του. Ένα τρυφερό, ανθρώπινο, βαθιά συγκινητικό μυθιστόρημα που αναδεικνύει παράλληλα, πέρα από τη σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου που βιώνει σε μια διφορούμενη εποχή, την αγάπη και την αφοσίωση που εν τέλει παραμένει ο δρόμος και ο μόνος τρόπος να επιβιώσουν και να πορευτούν οι άνθρωποι, οι αξίες και τα ιδανικά σε συνδυασμό βέβαια με τη γνώση και τη μνήμη:
«Εμείς είμαστε η Ιστορία. Όσοι ζήσαμε αυτό τον εφιάλτη δεν πρέπει να σιωπήσουμε».
Βιογραφικά της συγγραφέως:
Γεννήθηκε στην Αθήνα, τον Νοέμβριο του 1963. Εργάστηκε επί είκοσι επτά χρόνια στον ΟΤΕ. Ξεκίνησε να πειραματίζεται με τη συγγραφή, από τα γυμνασιακά της χρόνια. Μαθήτευσε δίπλα στον ποιητή, πολιτικό και πρεσβευτή της Unesco Γιάννη Κουτσοχέρα. Συνεργάζεται με την ηλεκτρονική ενημερωτική ιστοσελίδα e-pieria και είναι ανταποκρίτρια του Κοινωνικού Δικτύου για τα βιβλία Bookia στην Πιερία και στην Τήνο. Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο του νομού Πιερίας. Είναι μέλος της Παγκόσμιας Ένωσης Ποιητών και ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Συγγραφέων Πιερίας. Μέλος της PEN GREECE. Έχει βραβευτεί για το έργο της από τον Δήμο Κατερίνης, την Παναιτωλοακαρνανική Συνομοσπονδία και το Λογοτεχνικό περιοδικό «Κέφαλος». Είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά.
Έργα της ιδίας:
Ποίηση
Χωρίς ταυτότητα, αυτοέκδοση, 1988
Ιριδίσματα, εκδόσεις Γκοβόστη, 1990
Ηώ, εκδόσεις Γκοβόστη, 1992
Το ταξίδι του Έρωτα από τον Όλυμπο στου Αιγαίου τα κύματα, Εκδοτική Όλυμπος, 2008
Καθρέφτης ψυχής, εκδόσεις Άνεμος, 2011
Ζωή σε θαλασσοσταλιές, εκδόσεις Έναστρον, 2014
Στο κόκκινο τ’ ουρανού, εκδόσεις Πνοή, 2017
Αντανακλάσεις, με την εικαστική Ματιά του Παναγιώτη Φτάρα, αυτοέκδοση, 2019, β’ εκδ. 2020
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα:
Διηγήματα Εγκλεισμού, εκδ. Άπαρσις
Ημερολόγιο 2021, εκδ. Άπαρσις
33 Ιστορίες για το 1821, εκδ. GEMA
Ηλεκτρονικό βιβλίο
Ο Ασυμβίβαστος: Πάνος Μεϊντάνης-Γέρο-Ανένδοτος, βιογραφία Γιώργου Δ. Παπαδημητρίου, 2015
Μεταφράσεις
Ποιήματά της δημοσιεύτηκαν στο ιταλικό πολιτιστικό έντυπο Paesaggi Del’ Anima, Edizioni Universum, 2017
|
Έργο : ΔαμιανόςΕΣΥ ΤΟΥ ΕΓΩ
Εσύ που λες ότι περάσαν τα παλιά
με δέντρο μοιάζεις το ξερό των χέρσων τόπων
μια ξένη βάζεις μες το στόμα σου λαλιά
πιο μορφωμένος τάχατες να είσαι των ανθρώπων.
Εσύ που λες ότι περάσαν τα παλιά
με τα καμμένα μοιάζεις σκορπισμένα βούρλα
που επιτιμάς των γενεών πανηγυριώτικα βιολιά
και τα πρωτόγονα ακουρμαίνεσαι ταμπούρλα.
Εσύ που λες ότι περάσαν τα παλιά
σκιά είσαι ενός πολιτισμού που σε αργοσβήνει
σχέδιο απάνω σε αλαζονείας χιλιοπάτητα χαλιά
που ο υλοθεός σου τα στιβαρά τα χνάρια του αφήνει.
Εσύ που λες ότι περάσαν τα παλιά
την κάθε μέρα σου διαχειρίζονται αργυρίου ζητιάνοι
κι αν διαφωνήσεις σου ασπρίζουν τα μαλλιά
και στο μυαλό σου ανάβουν φλογοβόλο πυροφάνι.
Εσύ που λες ότι περάσαν τα παλιά
Πατέρα Μάνα Πάππο παρελθόν εσύ δεν είχες
αυτοφυής μελλοντογόνος στην τεχνολόγα τη σπηλιά
στις ηλεκτρόνιες θα εντρυφείς δυαδικοτρίχες.
Εσύ που λες ότι περάσαν τα παλιά
τις μέρες σου με μια τυμπανισμένη σκέψη θα ορίζεις
που σε χρωματιστά θα καθρεφτίζεται γυαλιά
και συ μπροστά τους θα γελάς και θα μουγκρίζεις.
Γιατί είπες κάποτε περάσαν τα παλιά
του Οδυσσέα πίστεψες σειρήνιο αιώνα
και στης πνευματικής σου αποστασίας τη θηλιά
κρεμάστηκες στον ιδιόχειρο σου αυτοχείριο κυκεώνα.
Β.Α.
Ο Σαρλ Πιέρ Μπωντλαίρ γεννήθηκε στις 9 Απριλίου του 1821 και υπήρξε ένας εκ των κορυφαίων Γάλλων ποιητών, που ανήκε στον κύκλο των “καταραμένων” σημαντική μορφή της γαλλικής λογοτεχνίας. Οι στίχοι του εκρηκτικοί και μοναχικοί και παρά το γεγονός ότι στην εποχή του είχε κριθεί από τον Τύπο ως ψυχικά διαταραγμένος, πλέον ανήκει στη λίστα των κλασικών λογοτεχνών. Στο παρελθόν, χαρακτηρίστηκε ως “Δάντης μιας παρηκμασμένης εποχής”, από τον Μπαρμπέ Ντ’ Ωρεβυγί. Στα έργα του περιγράφεται η μελαγχολία, η ηδονή, το κακό, η βία, η νοσταλγία, η ομορφιά και η μεταξύ τους σχέση.
Σπουδαιότερα έργα του ήταν “Τα άνθη του κακού” και “Η καρδιά μου ξεγυμνωμένη”. Πέθανε στις 31 Αυγούστου του 1867.
“Spleen”
Είμαι σαν κάποιο βασιλιά σε μια σκοτεινή χώρα,
πλούσιον, αλλά χωρίς ισχύ, νέον, αλλά από τώρα
γέρο, που τους παιδαγωγούς φεύγει, περιφρονεί,
και την ανία του να διώξει ματαιοπονεί
μ’ όσες μπαλάντες απαγγέλλει ο γελωτοποιός του.
Τίποτε δε φαιδρύνει πια το μέτωπο του αρρώστου,
ούτε οι κυρίες ημίγυμνες, που είν’ έτοιμες να πουν,
αν το θελήσει, πως πολύ – πολύ τον αγαπούν,
ούτε η αγέλη των σκυλιών, οι ιέρακες, το κυνήγι,
ούτε ο λαός, προστρέχοντας, η πόρτα όταν ανοίγει.
Γίνεται μνήμα το βαρύ κρεβάτι του, κι αυτός,
χωρίς ένα χαμόγελο, σέρνεται σκελετός.
Χρυσάφι κι αν του φτιάχνουν οι σοφοί, δε θα μπορέσουν
το σαπισμένο τού είναι του στοιχείο ν’ αφαιρέσουν,
και με τα αιμάτινα λουτρά, τέχνη ρωμαϊκή,
ιδιοτροπία των ισχυρών τότε γεροντική,
να δώσουνε θερμότητα σ’ αυτό το πτώμα που έχει
μόνο της Λήθης το νερό στις φλέβες του και τρέχει.
“Semper Eadem”
-«Ποῦθ᾿ ἡ ἀλλώτικη», ἔλεγες, «ἡ θλίψη αὐτὴ σὲ πιάνει,
ποὺ λούζει σὰ τὴ θάλασσα τὸ βράχο τὸ γυμνό»;
Ἅμα ἡ καρδιά μας μιὰ φορὰ τὸ τρύγημά της κάνει,
καὶ ζεῖ κανεὶς εἶν᾿ ἄσκημο! τὸ ξέρουν ὅλοι αὐτό·
εἶν᾿ ἕνας πόνος ξάστερος, δὲν εἶναι κρύφιος! ἔλα!
σὰ τὴ δική σου τὴ χαρά, φαίνεται στὴ στιγμή.
Πάψε λοιπὸν νὰ μὲ ρωτᾶς, περίεργη κοπέλα,
κι ἂν κι ἡ φωνή σου εἶναι γλυκιά, σώπα, ὡραία μου σύ.
Σώπαινε, ἀνίδεη ψυχή, μ᾿ ὅλα ξετρελαμένη!
στόμα μὲ γέλιο παιδικό! Οἱ ἄνθρωποι εἶναι δεμένοι
πιότερο μὲ τὸ Θάνατο παρὰ μὲ τὴ Ζωή.
Ἄστη καρδιά μου, ἄστηνα στὸ ψέμα νὰ μεθύσει!
στοῦ ὥριου ματιοῦ σου τ᾿ ὄνειρο τ᾿ ὡραῖο ν᾿ ἀρμενίσει,
καὶ στῶν βλεφάρων σου τὴ σκιὰ πολὺ νὰ κοιμηθεῖ!
|
|
