ΤΟ ΣΥΡΤΑΡΙ ΜΟΥ (ΨΑΞΤΕ ΕΛΕΥΘΕΡΑ)

▼

ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΛΕΙΔΙΑ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ, ΠΑΝΟΣ, 2018 ποιήματα, δημοσιεύσεις



ΑΡΙΣΤΕΑ ΤΣΑΝΤΖΟΥ: ΓΙΑ ΤΑ ΚΛΕΙΔΙΑ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ: 

https://thraca.gr/2022/01/%ce%b1%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%ad%ce%b1-%cf%84%cf%83%ce%ac%ce%bd%cf%84%ce%b6%ce%bf%cf%85-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b1-%ce%ba%ce%bb%ce%b5%ce%b9%ce%b4%ce%b9%ce%ac-%cf%83%cf%84%ce%bf-%cf%84.html




ΚΛΕΙΔΙΑ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ " ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ, 2018,  ΚΡΙΤΙΚΕΣ - ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ (2018)


Κριτική από το Θεόφιλο Γιαννόπουλο (συγγραφέας, αρθογράφος, κριτικός λογοτεχνίας): 

https://www.koukidaki.gr/2019/06/kleidia-sto-trapezi.html



ΣΥΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΤΖΕΝΗ ΚΟΥΚΙΔΟΥ ΩΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΛΕΥΚΩΜΑΤΟΣ

https://www.koukidaki.gr/2019/03/chrysa-mastorodimou-kleidia-sto-trapezi.html


--------------------------------------------------------------------------------------------------

Η Χρύσα  Μαστοροδήμου γράφει και γράφει καλά καθώς είναι βαθύς γνώστης της ελληνικής γλώσσας, ενώ τα νοήματα στο έργο της χαρακτηρίζονται από υψηλό επίπεδο ανάλυσης και χειρισμού. Ξεκλειδώνοντας  και βγάζοντας προς τα έξω όσα την ίδια απασχόλησαν και απασχολούν η Χρύσα Μαστοροδήμου καταφέρνει να εξασφαλίσει στον αναγνώστη τη λογοτεχνική εμπειρία,  τη μοναδική αλληλεπίδραση κειμένου και αναγνώστη, η οποία στηρίζεται κυρίως στο συναίσθημα. 
Με έντονο συναίσθημα λοιπόν, λυρική διάθεση χωρίς υπερβολές, καθαρή σκέψη, αυθεντικότητα και προσωπικό ύφος με μεγάλη ευαισθησία όπου το υποκειμενικό στοιχείο  εκφράζει απόλυτα την κοινωνική αλήθεια και δίνει στα κοινά μικρά προβλήματα άλλη διάσταση,  η Χρ. Μ. εξασφαλίζει ολόσωστη απεικόνιση της σύγχρονης πραγματικότητας όπου το άτομο ταλανίζεται από τη ματαίωση των προσδοκιών του.  Η γλώσσα ολόσωστη, ο λόγος μακριά από αυτόν που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε  «ποιητικό – φιλολογικό»  κι   ο οποίος στοίχειωνε για δεκαετίες την ευρωπαϊκή ποίηση δυσκολεύοντας την ανάγνωση.  Τα ποιήματα του βιβλίου διαβάζονται εύκολα από όλους ενώ  εμπεριέχουν δυνατά μηνύματα και μεγάλες αλήθειες.
Γιώτα Φώτου - πρώην σχολική σύμβουλος, συγγραφέας παιδικής και ενήλικης λογοτεχνίας

ΔΙΑΣΠΟΡΙΚΗ ΣΤΟΑ (ηλεκτρονικό περιοδικό)

 https://diasporic.org/2018/07/diaspor5/keys-at-the-table/



Κλειδιά στο τραπέζι   July 11, 2018 Diasporic Literature 2 Comments

έτσι μεγαλώσαμε
μέρες βουτηγμένες προσμονές
σε κουταλάκια του γλυκού
βανίλια υποβρύχιο
ραδιοφώνου παράσιτα

αφιερώσεις σε όνειρα πειρατικά
ρητορείες, ψευτοπολιτική
δήθεν αριστεροί, δήθεν σωσίες
δήθεν φιλοπάτριδες ή ορθολογιστές

έτσι ζήσαμε
μεροκάματα φθηνά
ελπίδες σταυρωμένες
μεγάλους έρωτες σε δωμάτια μικρά
λόγια και πράξεις δανεικά

πρόσκαιρη δόξα ντύθηκαν οι κισσοί
της εξουσίας την ποδιά χαϊδεύοντας
βούλιαξαν οι αμάρανθοι* στο κάθε μέρα
κι οι τάτουλες** στο πουθενά
έτσι μεγαλώσαμε
(απόσπασμα από ποίημα της συλλογής)
Χρύσα Μαστοροδήμου
από τη συλλογή “Κλειδιά στο τραπέζι”  Εκδόσεις “Οδός Πανός”, 2018  
2 thoughts on “Κλειδιά στο τραπέζι”
 Τζενη Κουφοπούλου says:
Ναι ,κάπως έτσι, πολύ όμορφα εκφράζεις τις σκέψεις σου, καλή μου ποιήτρια…να συμπληρώσω, μόνο…και μια χαρά ανόθευτη, απο κάτι διαυγή χαμόγελα, θυμάμαι!
 ΑΝΤΑΝΗΣ says:
Έτσι μεγαλώσαμε αγαπητή μας Κυρία Μαστοροδήμου. Αλλά δείτε τι ωραία ποιήματα που γράφετε! Γιατί εμείς που μεγαλώσαμε έτσι, έχουμε “εμπλουτιστεί” με τη γνώση ότι αποτελεί αριστούργημα σοφίας και τέχνης να ξέρεις να μεγαλώνεις. Δεν έχω τα οφίκια ούτε τις γνώσεις να σας μεταφέρω τυχόν εύσημα, αλλά μπορώ να σας γνωστοποιήσω με ειλικρίνεια ότι το ποίημά σας μου άρεσε παρα πολύ. Φαντάζομαι ανάλογης αξίας θα είναι και όλη η συλλογή σας “Κλειδιά στο τραπέζι”.
Με τους χαιρετισμούς μου και τις ευχές μου
Άρις Αντάνης
(Μέλος της “Διασπορικής”)
2. Δημόσια αναμονή
July 22, 2018  
Share
Περάσαμε το ένα τρίτο της ζωής μας
σε αίθουσες δημόσιας αναμονής
κοιτάζοντας τα παπούτσια του μπροστινού μας
κλωτσώντας το μέλλον μας
σε θυρίδες δίχως φως

Το άλλο τρίτο
σε λάθος ανθρώπους το ξοδέψαμε
σε συναισθήματα δίχως αξία
και σε φιλίες χωρίς αντίκρισμα κανένα

Σε λάθος κόσμο επενδύσαμε
στη χώρα που κατάπιε
τα όνειρά μας
πιστεύοντας κίβδηλους υποκριτές

Γι αυτό δε θέλω να αναρωτιέμαι
πόσος κλασματικός χρόνος μου απέμεινε.

Τόσος λίγος χρόνος
για τόσα πολλά λάθη
από τη συλλογή “Κλειδιά στο τραπέζι”  Εκδόσεις “Οδός Πανός”, 2018

---------------

Συνέντευξη στην Ιωάννα Γκανέτσα (ΤΙ ΝΕΑ ΛΑΡΙΣΑ)

http://tinealarissa.gr/index.php/2018/06/06/krisi-monaxia-erotas-techni-san-kleidia-sto-trapezi-ioanna-gkanetsa/

« Γράφω κι εγώ», μου είχε πει η Χρύσα Μαστοροδήμου, την πρώτη φορά που συναντηθήκαμε με αφορμή την παρουσίαση του συγγραφέα Μιχάλη Σπέγγου στη Λάρισα. Όμως αυτό, το είχα ανιχνεύσει ήδη. Είχε τη  σπίθα του γραφιά στα μάτια της  και τον τόνο εκείνου που αγαπά την ανάγνωση στη φωνή της.
Το βιβλίο ΚΛΕΙΔΙΑ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ είναι η νέα της ποιητική συλλογή, από τις εκδόσεις Οδός Πανός, με επιλογές των τελευταίων ετών με έμμεση και άμεση αναφορά στην κρίση, τη μοναξιά, τον έρωτα, την τέχνη και τα αναπάντητα ερωτήματα του σύγχρονου ανθρώπου και επιστέγασμα την αγάπη του για τον συνάνθρωπο που αποτελεί πάντα την ελπίδα για το μέλλον.
Γιατί κλειδιά στο τραπέζι ως τίτλος;
Ο τίτλος «Κλειδιά στο τραπέζι» έχει σαφώς να κάνει με την κρίση. Συγκεκριμένα ξεκίνησε από την αίσθηση που είχα ότι κάποιος μας πέταξε ως χώρα αδιάφορα όπως πετάμε τα κλειδιά μας σε ένα τραπέζι, γυρνώντας στο σπίτι μας μετά από μια κουραστική μέρα. Αυτό φανερώνεται και στην τελευταία στροφή του πρώτου ποιήματος της ποιητικής συλλογής: «Κλειδιά στο τραπέζι»: 
έτσι γελάσαμε πικράαντικρίζοντας τα βρόχινα όνειρα μας κλειδιά σκουριασμένασε άδειο τραπέζιπεταμένα αδιάφορα
Ένα δίστιχο της συλλογής που αγαπάς για την αλήθεια του:
Τα δίστιχα που αγαπώ είναι αρκετά γιατί κατά βάση τα ποιήματα μου δεν είναι μακροσκελή αλλά πολλές φορές αποτελούνται από λίγα δίστιχα.  Οι στίχοι που ωστόσο αποτελούν και την ευχή μου είναι από το ποίημα «Αγάπη»:
 αγάπηόταν υπάρχεις τον  κόσμο αλλάζειςμικρά – μικρά άλματα που γίνονται θαύματα
Μοναξιά, έρωτα, τέχνη και τα αναπάντητα ερωτήματα του σύγχρονου ανθρώπου, ποιο από τα θέματα που πραγματεύεσαι καταλαμβάνει το μεγαλύτερο χώρο στη συλλογή σου; Γιατί;
Το μεγαλύτερο μέρος καταλαμβάνει  η έμμεση και άμεση αναφορά στην κακή χρήση της εξουσίας. Η αναφορά στην κατάχρηση  της εξουσίας δεν έχει να κάνει μόνο με την πολιτική όπως ίσως θα νομίσουν κάποιοι αλλά και με τους «σπιθαμιαίους», όπως τους ονομάζω σε ένα από τα ποιήματά μου, τους ανθρώπους δηλαδή με χαμηλό ηθικό ανάστημα, που συναντάμε κάθε μέρα στον προσωπικό μας βίο. Αυτή πιστεύω ήταν και μια από τις σοβαρές αιτίες που ως χώρα φτάσαμε ως εδώ. Δηλαδή η κατάχρηση εξουσίας από πολλούς ανθρώπους, η έλλειψη  αξιοκρατίας και φυσικά η απουσία του αρχαιοελληνικού «μέτρου» στη ζωή και τις πράξεις μας.
Σαφώς η εξουσία όμως δεν έχει να κάνει μόνο με τις θέσεις. Η κακή χρήση εξουσίας ασκείται και στις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Η αίσθηση ότι «ελέγχω κάποιον» οδηγεί τους ανθρώπους σε άσχημες συμπεριφορές. Εξουσία ασκείται και μέσα σε μια ερωτική σχέση ακόμη και στη σχέση γονέα και παιδιού. Ο τρόπος που ο καθένας ασκεί την εξουσία του δείχνει και την ποιότητά του ως άνθρωπος. Υπάρχει λοιπόν σε κάποια ποιήματα μου μια πικρία που προέρχεται σαφώς από τις ανθρώπινες σχέσεις, από τη διάψευση των προσδοκιών μας από τους ανθρώπους που φανερά έχει να κάνει και με μια κρίση αξιών. Το ερωτικό στοιχείο είναι λοιπόν λίγο πιο περιορισμένο χωρίς, ωστόσο, να λείπει.
Η ποιητική συλλογή της Χρύσας Μαστοροδήμου παρουσιάζεται στην Λάρισα, την Παρασκευή 8 Ιουνίου στις 7 μ.μ. στο Χατζηγιάννειο Πνευματικό Κέντρο, με την υποστήριξη του Πολιτιστικού Κέντρου Εκπαιδευτικών Νομού Λάρισας, την Αντιδημαρχία Κοινωνικής Πολιτικής Δήμου Λαρισαίων «Λάρισα πόλη που μαθαίνει» και τη συμμετοχή του Ωδείου Γκουλέτσου.
Η είσοδος είναι ελεύθερη και… τα κλειδιά (πάνω) στο τραπέζι.
Ιωάννα Γκανέτσα 
https://www.larissanet.gr/2018/12/13/ta-kleidia-sto-trapezi-parousiastikan-stin-athina-fot/


ΒΑΚΧΙΚΟΝ ΤΕΥΧΟΣ 44
https://www.vakxikon.gr/mastorodhmou/
https://www.vakxikon.gr/mastorodhmou/
Kλειδιά στο τραπέζι, ποίηση, Χρύσα Μαστοροδήμου, εκδόσεις Οδός Πανός 2018
Διαβάζοντας με πολλή προσοχή το βιβλίο της εκπαιδευτικού και ποιήτριας Χρύσας Μαστοροδήμου που φέρει τον τίτλο «Κλειδιά στο τραπέζι». Ένας τίτλος -κλειδί ο ίδιος που σε βάζει σε σκέψεις από την αρχή. Μια και τα κλειδιά παραπέμπουν σε μια είσοδο ή σε μια έξοδο ή σε μια επιστροφή. Ακόμα τα κλειδιά τα χρειάζεσαι για να ανοίξεις πόρτες, σφαλιστές αποθήκες, τα κλειδιά για να ξεκλειδώσεις ημερολόγια, μνήμες, αλλά και τα νοηματικά κλειδιά για να ξεκλειδώσεις κείμενα-ιδέες, βιβλία ολόκληρα.
Η ποιήτρια παρατηρεί ήδη από την πρώτη της συλλογή «Διερμηνείς», καταγράφει, οριοθετεί, ερμηνεύει. Σε μια γλώσσα απλή και άμεση που όμως κόβει σαν ξυράφι ξεκλειδώνει το μάταιο του κόσμου τούτου, αφουγκράζεται την καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου, σημειώνει λάθη, παραλείψεις, δείχνει ουτοπίες.
Η περιγραφή μιας εποχής ή μιας γενιάς κυριαρχεί στο πρώτο ποίημα της συλλογής: «έτσι μεγαλώσαμε»/«έτσι ζήσαμε» με πειρατικά όνειρα, λόγια και πράξεις δανεικά, με ροκ ψευδαισθήσεις, προσδοκώντας χωρίς να ξέρουμε κι εμείς τι ακριβώς. «Ετσι ωριμάσαμε». «Ετσι γελάσαμε πικρά». Το α΄ πληθυντικό συμπεριλαμβάνει και την γράφουσα - προφανώς - που βιώνει με αυτόν τον τρόπο την σύγχρονή της κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα. Κριτικό βλέμμα. Αλλά και απογοήτευση και πικρία που αποτυπώνεται σε πολλά ποιήματα ακόμη. Στο τέλος του ποιήματος «Δημόσια αναμονή» διαβάζω τους ηχηρούς στίχους: «Για αυτό δεν θέλω να αναρωτιέμαι /πόσος κλασματικός χρόνος μου απέμεινε./Τόσος λίγος χρόνος/για τόσα πολλά λάθη.»
Ο χρόνος ως θέμα και η κλοπή του ουσιαστικού και πολύτιμου χρόνου επανέρχεται στο ποίημα «Αδυναμία» (σελ. 12). Ποίηση που καταγράφει αλλά και εμπνέεται από ένα Αδιέξοδο με Α κεφαλαίο, το οποίο λειτουργεί ως Το ερέθισμα για την γραφή. Μας οδηγεί με τις λέξεις και τις ιδέες η δημιουργός στην αλήθεια του κόσμου. Η αλήθεια όπως την φιλτράρει πάντα η γράφουσα που δεν μπορεί να μείνει αδιάφορη για ό,τι συμβαίνει γύρω της και δίπλα της. Στο ποίημα «Ξημέρωμα» γράφει: [...] Nεκροί πρόσφυγες στο Αιγαίο/ανάμεσά τους και παιδιά/νέα τρομοκρατική επίθεση στην Πόλη του φωτός/ένα φονικό κάπου στην Πελοπόννησο /και φυσικά μια αυτοκτονία/σαν άλλος πετεινός/τις προσδοκίες της μέρας,/ μας λάλησε./
Δεν είναι ποιήματα εξεζητημένα ούτε διαθέτουν λεκτικά πυροτεχνήματα. Πατούν στέρεα στα πόδια τους και μας κερδίζουν με την διαύγεια και την ευστοχία τους. Ο άνθρωπος -μαριονέτα, που δεν ορίζει καλά καλά τον εαυτό του και «συγκεντρώνει μόνο like στο διαδίκτυο. Και που φαίνεται ότι έχει ανάγκη αυτήν τη μικρή στιγμή διασημότητας έστω και για λίγο, έστω μέσω της τεχνολογίας. Ολο αυτό το παιχνίδι τον ανακουφίζει, ίσως και να τον παρηγορεί. Πάντως το 'χει ανάγκη για να πορευτεί σε αυτή τη μοναχική ζωή που διανύει.
To ποίημα που είναι χαρακτηριστικό της συλλογής είναι, νομίζω, αυτό που φέρει τον τίτλο «Απουσία». Σύντομο, αλλά τόσο ουσιαστικό. Σωστή οικονομία και αλήθεια. Εντονο το αντιθετικό ζεύγος: παρουσία- απουσία που καλλιεργεί -μοιραία- μια ορισμένη διάθεση: «Απουσία/κλειδιά στο τραπέζι /η παρουσία σου'/τώρα κλειδιά στο τραπέζι/η απουσία σου/»
Μηνύματα που χάνονται, λόγια που πέφτουν στο κενό, ο έρωτας που θρυμματίζεται ή ακυρώνεται καθώς και το κοινωνικό πρόσωπο της συλλογής, όλα αυτά αποτελούν στοιχεία που συναντάει ο αναγνώστης και που επαναλαμβάνονται. Η νεώτερη ποίησή μας συχνά έχει ροπή για προς την κενολογία. Εδώ η Χρύσα Μαστοροδήμου αντιστέκεται στην κενολογία και στα στολίδια του λόγου -που είναι όμως περιττά όταν πρόκειται για μια ουσιαστική ποίηση.
Το αίσθημα της ματαιότητας παίρνει σάρκα και οστά μέσα σε τούτη την ποιητική συλλογή:«Ενα δέντρο η ζωή μας/ελλοχεύει ενίοτε ο κίνδυνος/σε περίοδο καρποφορίας/κανείς να μην βρεθεί να δρέψει τους καρπούς/κι έτσι να βρεθούν στο χώμα πεταμένοι/καρποί χωρίς παραλήπτη/σαπισμένοι/» (Δέντρο, σελ. 19)
O έρωτας σε δεύτερη μοίρα έρχεται μέσα στη συλλογή, δεσπόζουν άλλα θέματα. Και κυρίως η ανησυχία για την ζωή του ανθρώπου, για τον τρόπο που βγάζει τη μέρα του, για το πώς περνά. Το παρελθόν, ο χρόνος, η μοναξιά, η ψυχολογία του πολίτη που ταλανίζεται από ένα σωρό προβλήματα και έχει πολλές κρυμμένες αρρώστιες μπροστά στις οποίες στέκεται αδύναμος, μην μπορώντας να τις αντιμετωπίσει ή να δώσει κάποια ζωτική λύση.
Πολύ εκφραστικό είναι το ποίημα με τον μοναχικό αδέσποτο σκύλο που τριγυρνά στους δρόμους της πόλης.

Οπως ο κάθε σχεδόν ποιητής έχει κάνει τουλάχιστον μια φορά, έτσι και η Μαστοροδήμου δίνει ποιήματα ποιητικής μέσα στα οποία σχολιάζει το ποιητικό φαινόμενο. «Περί ποίησης 1» και «Ποίηση» λοιπόν, στις σελ. 30 και 31. Ενώ σε επόμενες σελίδες «περί τέχνης» καταθέτει: «Στην τέχνη/δεν υπάρχει παρθενογένεση/μόνο παρθενοραφή/».

Αποδομεί τη σταχτοπούτα και δικαιώνει τη μάγισσα με δύο εύστοχα ομότιτλα ποιήματα αντιστοίχως. Εμπνέεται από την κλασική ηρωίδα του αρχαίου μας ελληνικού θεάτρου, την Ιφιγένεια, και της απευθύνεται σε β ' πρόσωπο κάτι που χαρίζει δραματικότητα στο ποίημα,μιλώντας δικαίως για «τρόπαια ματαιότητας». Στέκομαι στους κάτωθι στίχους. Το ποίημα αρχίζει ως εξής: «Σαν αμνό σε έσφαξαν/Ιφιγένεια/κι εσύ μια κραυγή να μη βγάλεις;» και παρακάτω: «Κάθε μέρα σε θυσιάζουν από τότε/με νέες αφορμές/πάντα για το μεγάλο ταξίδι./»
Το ποίημα «Οι φίλοι μου» με πηγαίνει στον στίχο «εμένα οι φίλοι μου...» της Γώγου. Εδώ η ιστορία δυστυχώς δε θα καταδικάσει της μάγισσας το χέρι που τους όμορφους φίλους μετέτρεψε σε νεκρά δέντρα.
Η συλλογή κλείνει ουμανιστικά, με τόνο τρυφερότητας και ανθρωπισμού, με αγκαλιές στους άστεγους, τους μετανάστες και σε όλους τους κατατρεγμένους. Γιατί η ποίηση κάνει και αυτό. Κοιτά τον κόσμο στα μάτια, βαθιά μέσα στα μάτια και έχει τη δύναμη και την τόλμη να κάνει την ανατομία του. «Αγάπη/ανοίγεις τα χέρια/και εμπνέεις τον άνθρωπο/στου διπλανού σου/τα σκοτεινά δράματα/τον ώμο ακουμπάς/Αγάπη/όταν υπάρχεις/τον κόσμο αλλάζεις/μικρά μικρά άλματα/που γίνονται θαύματα.» (σελ. 49)
Κλείνοντας, για να δανειστώ στίχους δικούς της από το ποίημα «Αντιστρόφως», η Χρύσα Μαστοροδήμου «ορίζει του μυαλού της /τη διαδρομή/και επιλέγει με κάποιαν υποδόρια αφορμή/το φως ή το σκοτάδι/»
Ασημίνα Ξηρογιάννη ΠΟΙΗΤΡΙΑ - ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ