Οι άνθρωποι στις κορνίζες, Ζαραμπούκα Γιάννη

Κριτικό σημείωμα για τη νέα ποιητική συλλογή του Ζαραμπούκα Γιάννη: « Οι άνθρωποι στις κορνίζες », Εκδόσεις Συρτάρι 2021, Μαστοροδήμου Χρύσα

 

Η Ποίηση
είναι ένα πουλί
πολύ μικρό, πολύ πικρό, πολύ φοβισμένο,
γι' αυτό και οι γυναίκες ταράζονται μόλις το δουν
Άλλες το κρύβουν μες στους Καθρέφτες τους
Άλλες σε Βαθιά Συρτάρια
κι Άλλες Βαθιά μες στο Σώμα τους..

Οδυσσέας Ελύτης

 

Με τον ιδιαίτερο τίτλο: «οι άνθρωποι στις κορνίζες» ο ποιητής προκαλεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη και τον προσκαλεί στην ποιητική θέαση του κόσμου του, μέσω μιας καλαίσθητης και προσεγμένης συλλογής από τις εκδόσεις Συρτάρι.

Η δεύτερη ποιητική συλλογή του νέου ποιητή, αρθρογράφου Ζαραμπούκα Γιάννη έρχεται να επιβεβαιώσει τις προσδοκίες που καλλιέργησε με την προηγούμενη ποιητική του συλλογή «Το αναπόφευκτο της μοναξιάς» και να αποδείξει ότι η ποίηση είναι για αυτόν ο άνθρωπος - κατ’ ουσίαν - πέρα από την κορνίζα. Καταθέτοντας εικοσιπέντε ποιήματα σε ελεύθερο στίχο καταφέρνει – παρά το νεαρό της ηλικίας του- να αποδείξει ότι πρόκειται για έναν ώριμο ποιητή που διαθέτει την αυτογνωσία, την ευαισθησία και την «ενσυναίσθηση» να διεισδύσει πρωτίστως στον εαυτό του και κατά δεύτερο λόγο να κατανοήσει και να δικαιολογήσει, εν μέρει, τον κοινωνικό περίγυρο που προκαθορίζει νόρμες και συμπεριφορές. Πόσο χρόνο αλήθεια δεν καταναλώνει ο άνθρωπος για να απαλλαγεί από τις προσδοκίες του εκάστοτε περιβάλλοντος και να εντρυφήσει βαθιά στο «είναι» του πέρα από την κορνίζα που προορίζεται να τοποθετηθεί εκεί η «προδιαγεγραμμένη πορεία του;»

Η ποίηση του Ζαραμπούκα είναι ένα ταξίδι προς τα μέσα, ένα ταξίδι αυτογνωσίας κυρίως, αλλά καταφέρνει να θίξει και πολλά κοινωνικά στερεότυπα που ταλανίζουν μακρόθεν και παλαιόθεν την ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία.  Είναι εμφανής η προσπάθεια του ποιητή να αμφισβητήσει την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων – γεγονός που κάνει το λόγο του αξιοπρόσεκτο και προκαταβάλλει θετικά για την ποιητική του πορεία- . Ο ίδιος διαβάζει και γράφει πολύ για τα βιβλία μετατρέποντας τον σε ένα πολύ καλό γνώστη της νεότερης λογοτεχνίας και ποίησης, στοιχεία, που αποτελούν, κατά τη γνώμη μου, τα εχέγγυα για την εξέλιξη ενός δημιουργού. Η ποίηση του προβληματίζει και αποτελεί γροθιά στο στομάχι τονίζοντας έμμεσα τη δύναμη που πρέπει να διαθέτει ο σύγχρονος άνθρωπος για να αντισταθεί σθεναρά στον περίγυρο του, να βρει την ταυτότητα του μέσα σε ένα αυστηρά δομημένο πλαίσιο, και κυρίως να την αποδεχτεί ο ίδιος. Διαβάζοντας κάποια από τα ποιήματα του μου ήρθαν στο νου οι στίχοι του Αναγνωστάκη : «Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις…» και αυτό είναι κάτι που δε συναντά κανείς συχνά. Με χαροποιεί το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια διαβάζω καλή ποίηση από νέους ανθρώπους και αυτό είναι αισιόδοξο. Το ποίημα Μπαμπάς θεωρώ ότι είναι από τα πιο δυνατά αυτής της συλλογής χωρίς  να είναι ήσσονος σημασίας και τα υπόλοιπα:

Μπαμπάς

Μπαμπά,/ σταμάτησα να παίζω με τις κούκλες./ Τις φούστες της μαμάς/ξανά δε φόρεσα./ Με στρίμωξα βίαια στα μποτίνια σου./ Με πονούν, μα τα υπομένω./ Τις πεθυμιές της σάρκας/ ξήλωσα και το σακάκι σου,/το μαύρο, ανάλλαχτο φορώ./ Τυλίγομαι σφιχτά στο ύφασμα του/και πότε  πότε σκύβω και μυρίζω/ τη σερνική υπογραφή της παρουσίας σου./ Με τα χρόνια συνήθισα/σκέτο να πίνω και το ουίσκι./

Στον καθρέφτη ώρες με κοιτώ./ Η ανάγκη για ομοιότητα/βαριά και μ ’ έχει συνθλίψει./Τίποτα ωστόσο δεν είναι ίδιο./ Μόνο τα μάτια, δάση καμένα,/ πόσο μοιάζουνε με τα δικά σου./ Φοβάμαι την ομοιότητα αυτή,/ φοβάμαι την απουσία,/αλλά κυρίως φοβάμαι αυτή την παρουσία/ που με αλλάζει.

Κεντρικός άξονας της ποίησης του ο σύγχρονος άνθρωπος με τις αγωνίες, τις ματαιώσεις και την αέναη προσπάθεια να βρει την αλήθεια του μέσα και πάνω από αυτό που του προβάλλουν ως αδιαμφισβήτητο modus vivendi. Τα ποιήματα γραμμένα σε ελεύθερο στίχο ακολουθώντας ωστόσο μια ποιητική αρμονία και ενίοτε φλερτάροντας με τον υπερρεαλισμό καθιστούν τη γραφή του Ζαραμπούκα γοητευτική και ενδιαφέρουσα όπως στο ποίημα Η κυρία «Π»: 

Η κυρία «Π» ισορροπεί στο κράσπεδο/πάνω σε ψηλά τακούνια./ Γύρω αυτοκίνητα περνούν./ Γλιστρούν οι στιγμές./ Ξοδεύει μια ζωή,/ προσπαθώντας/ να μην πέσει./ Ο ποδόγυρος της φούστας/ φουσκώνει κάθε τόσο./ Κεφάλι Μέδουσας/ καταπίνει αχόρταγα/ τ’ αρσενικά./ Στα περιστέρια, τα περαστικά,/ δίνει ψίχουλα γερασμένης σάρκας/ που ‘χει στις τσέπες της φυλάξει./ Τις μέρες με ηλιοφάνεια/ ανοίγει ομπρέλα,/ τα κόκαλα που εξέχουν,/ ο ήλιος να μην κάψει.

Τα ποιήματα του είναι εν τέλει αυτοτελείς ιστορίες αυτογνωσίας. Οι "άνθρωποι στις κορνίζες" δεν είναι παρά τα καλούπια που ο καθένας οφείλει να γκρεμίσει. Αυτός άλλωστε δεν είναι και ο ρόλος της ποίησης; Να καταργεί το δεδομένο και το αυτονόητο. Να φέρνει στο φως τις αλήθειες του δημιουργού του και να καλεί τους αναγνώστες στο δικό τους ταξίδι αυτογνωσίας.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Ο Γιάννης Ζαραμπούκας γεννήθηκε στη Νυρεμβέργη, μεγάλωσε στη Λάρισα, ενώ κατάγεται απ' την Κοζάνη και σπούδασε στο ΑΤΕΙ Αθήνας, στο τμήμα της Εργοθεραπείας.  Διατηρεί τη διαδικτυακή λογοτεχνική σελίδα Vivlia4U και το αντίστοιχο blog, ενώ συνεργάζεται με ποικίλα ηλεκτρονικά έντυπα όπου φιλοξενούνται άρθρα του, βιβλίο-απόψεις και σύντομα διηγήματα. Έχει εκδώσει 2 ποιητικές συλλογές "Το αναπόφευκτο της μοναξιάς" εκδόσεις "Πνοή" και πρόσφατα η δεύτερη ποιητική του συλλογή από τις εκδόσεις Συρτάρι: « Οι άνθρωποι στις κορνίζες».