55ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Γράφει ο Σωτήρης Χαβαλές /chavales@jour.auth.gr

Το 55ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είναι γεγονός και διαθέτει ένα συγκλονιστικό πρόγραμμα προβολών που είμαστε έτοιμοι να το ξεψαχνίσουμε. Για δέκα μέρες, από τις 31 Οκτωβρίου μέχρι και τις 9 Νοεμβρίου, έχετε αστείρευτες κινηματογραφικές επιλογές και συγκινήσεις. Εμείς ξεχωρίσαμε δέκα στιγμές της φετινής διοργάνωσης που θα απασχολήσουν. Καλές προβολές!

1. «ΑΥΛΑΙΑ ΚΑΙ ΠΑΜΕ»

Το φετινό φεστιβάλ καλωσορίζει τους επισκέπτες του με την ταινία «Λευκός Θεός» του Κόρνελ Μούντρουτσο που θα προβληθεί στις 31 Οκτωβρίου στο Ολύμπιον. Το φιλμ που ανοίγει την αυλαία στο πολυαναμενόμενο φεστιβάλ της συμπρωτεύουσας, μας συστήνει την έφηβη Λίλυ που αποφασίζει να εναντιωθεί στους κανόνες των ενηλίκων σε συνδυασμό με τον σκύλο της ο οποίος ετοιμάζει τη δική του επανάσταση κατά των ανθρώπων. Η ταινία, με μια αλληγορική διάθεση, σκιαγραφεί τις ανθρώπινες σχέσεις εξουσίας και τις συνέπειες αυτών ενώ στην προβολή θα παραβρίσκεται και ο δημιουργός της.

2. ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ

 Φέτος, το Διεθνές Διαγωνιστικό κομμάτι του φεστιβάλ είναι πιο δυνατό από ποτέ με 14 συμμετοχές πρώτων ή δεύτερων ταινιών μυθοπλασίας, εκ των οποίων δύο ελληνικές, οι οποίες θα διεκδικήσουν το Χρυσό, τον Αργυρό και τον Χάλκινο Αλέξανδρο ενώ θα υπάρχουν και περαιτέρω βραβεία (ειδικό βραβείο πρωτοτυπίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, ανδρικής ερμηνείας, γυναικείας ερμηνείας, καλλιτεχνικού επιτεύγματος) που θα απονεμηθούν από τη διεθνή κριτική επιτροπή. Οι ταινίες που ξεχωρίζουν είναι η «Φυλή» του Μίροσλαβ Σλαμποσπίτσκιι, μία προσπάθεια να αποτυπωθούν οι ικανότητες του ανθρώπινου γένους μέσα από τη σιωπή που κυριαρχεί σε ένα σχολείο κωφών καθώς και το – ελληνικής καταγωγής – φιλμ του Γιάννη Βεσλεμέ, «Νορβηγία», που ανακινεί αυτή την πρωτόγονη ανάγκη της περιέργειας και της ολοκλήρωσης.

3. 100 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Το σημαντικότερο, ίσως, τμήμα του 55ου ΦΚΘ είναι οι ελληνικές ταινίες που θα έχουν την τιμητική τους καθώς φέτος γιορτάζονται τα 100 χρόνια ελληνικής κινηματογραφικής δημιουργίας. Στο πλαίσιο του προαναφερθέντος εορτασμού δόθηκε η δυνατότητα στο κοινό να επιλέξει τις ταινίες που θα προβληθούν. Από τον «Θίασο» του Θεόδωρου Αγγελόπουλου μέχρι το «Xenia» του Πάνου Κούτρα και τη «Μικρά Αγγλία» του Παντελή Βούλγαρη, οι θεατές θα έχουν τη δυνατότητα να ξαναζήσουν τις κινηματογραφικές τους συγκινήσεις στη μεγάλη οθόνη. Στο συγκεκριμένο τμήμα, το πρόγραμμα των ταινιών που διαμόρφωσε το ίδιο το κοινό είναι τόσο ζωντανό που καταφέρνει να επικοινωνήσει την εκατονταετή πορεία μιας ολόκληρης χώρας μέσα από τα κινηματογραφικά δρώμενα.

4. ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΔΡΑΜΑΣ 2014 ΠΕΡΙΟΔΕΥΕΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Οι βραβευμένες ταινίες μικρού μήκους που έκαναν πρεμιέρα στο φεστιβάλ Δράμας έρχονται για να κατακλύσουν τις κινηματογραφικές αίθουσες της Θεσσαλονίκης. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να κάνουμε για την «Προσευχή», ένα φιλμ που απέσπασε φέτος τον «Χρυσό Διόνυσο» και έλαβε αρκετή δημοσιότητα εξαιτίας του θέματος που προβάλει το οποίο έχει πάρει τρομακτικές διαστάσεις: το bullying. Η ταινία που θα κερδίσει την προτίμηση των θεατών θα λάβει το βραβείο κοινού Fischer στη μνήμη του Μιχάλη Κακογιάννη.

5. ΑΝΟΙΧΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ

Οι «Ανοιχτοί Ορίζοντες» φιλοξενούν ταινίες που τολμούν, που καταφέρνουν να διεισδύσουν στα άδυτα της ανθρώπινης ύπαρξης, να δημιουργήσουν ποίηση μέσα από την εικόνα. Φέτος, το πρόγραμμα προβολών του παραπάνω τμήματος περιλαμβάνει έργα σύγχρονων ανεξάρτητων – κατά κύριο λόγο – κινηματογραφιστών ανά την υφήλιο που θα μας απασχολήσουν περαιτέρω στο άμεσο μέλλον. Στο ίδιο τμήμα σφηνώθηκε και η ενότητα «Ρεύματα» όπου θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε πιο ριζοσπαστικά έργα τόσο από την οπτική της σκηνοθεσίας όσο και του περιεχομένου.

6. ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Το Φεστιβάλ τιμά αυτή τη χρονιά τον πρωτοπόρο Σέρβο σκηνοθέτη, Ζέλιμιρ Ζίλνικ, ταινίες του οποίου θα προβληθούν κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης, εκ των οποίων έξι μεγάλου μήκους και επτά μικρού. Ο κινηματογράφος του Ζέλιμιρ Ζίλνικ ήταν και συνεχίζει να είναι μια πολιτική πράξη που αντανακλά τις βιωματικές του εμπειρίες στις χώρες που έζησε όπως η κατάρρευση του κομμουνισμού, η έλευση και η πορεία της σοσιαλιστικής Γιουγκοσλαβίας μέχρι το τέλος της αλλά και η μπαρουτιασμένη ατμόσφαιρα στη Δυτική Γερμανία κατά τη δεκαετία του ’70. Ο ίδιος θα πραγματοποιήσει στις 3 Νοεμβρίου στην αίθουσα Παυλος Ζαννας ένα masterclass όπου θα αναλύσει τη μεθοδολογία που ακολουθεί στις ταινίες του και τα θέματα που επιλέγει. Πέραν του αφιερώματος στον σπουδαίο Ζέλιμιρ Ζίλνικ, μεγάλος θα είναι ο αριθμός των ταινιών από τα Βαλκάνια των οποίων η θεματική είναι πέρα για πέρα επίκαιρη. Η ανεξαρτησία του Κοσόβου, η ζωή στην περιφέρεια της Τουρκίας, η οικονομική ευτέλεια, τα όρια της φτώχιας, η υποκρισία ενός βιασμού, η αδυναμία να κλείσουν οι πληγές του πολέμου και πολλά ακόμη πλημμυρίζουν με δάκρυα συγκίνησης τις «Ματιές στα Βαλκάνια»

7. ΠΡΟΣΩΠΑ-ΣΤΑΘΜΟΙ

Το φετινό φεστιβάλ τιμά τέσσερις κινηματογραφικές προσωπικότητες που έχουν χαράξει ανεξίτηλα την πορεία της έβδομης τέχνης τις τελευταίες δεκαετίες. Αρχικά, θα προβληθούν πέντε ταινίες του Ούγγρου ριζοσπάστη σκηνοθέτη, Κόρνελ Μουντρούτσο, μεταξύ των οποίων και ο «Λευκός Θεός» που θα ανοίξει το φεστιβάλ. Παράλληλα, θα παρουσιαστεί το έργο του ανεξάρτητου Αμερικανού κινηματογραφιστή, Ραμίν Μπαχράνι, που χαρακτηρίστηκε από τον Ρότζερ Έμπερτ ως ο «σκηνοθέτης της δεκαετίας». Ο Ρόι Άντερσον είναι ένα ακόμη από τα πρόσωπα που θα αποτελέσει σημείο αναφοράς φέτος καθώς οι θεατές θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν πέντε από τα σημαντικότερα έργα του. Ειδικό αφιέρωμα θα γίνει και για τη Γερμανίδα, μούσα του σύγχρονου κινηματογράφου, Χάνα Σίγκουλα, η οποία θα πραγματοποιήσει συναυλία στις 7/11 στο Ολύμπιον για να μαγέψει τα πλήθη.

8. ΒΡΑΒΕΙΟ LUX

Το βραβείο αυτό που απονέμει κάθε χρόνο από το 2007 το Ευρωπαικό Κοινοβούλιο έχει ως στόχους την καλύτερη διακίνηση των κινηματογραφικών έργων στην Ευρώπη (γεγονός που κωλύεται εξαιτίας των διαφορετικών γλωσσών) με τη βοήθεια υποτίτλων αλλά και την κινητοποίηση των κινηματογραφιστών για επιπλέον παραγωγή. Οι ταινίες που διαγωνίζονται φέτος είναι το «Ida» του Πάβελ Παβλικόφσκι, «Τα Κορίτσια» της Σελίν Σιαμά και τέλος ο «Ταξικός Εχθρός» του Ροκ Μπίτσεκ.

9. ΝΕΑΝΙΚΗ ΟΘΟΝΗ

Το τμήμα αυτό έχει σκοπό να μυήσει τους μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην τέχνη του κινηματόγραφου με προβολές κινουμένων σχεδίων  και ταινιών μυθοπλασίας. Απώτερος, βέβαια, στόχος αυτής της ενότητας είναι η ένταξη στην εκπαιδευτική διαδικασία ενός μαθήματος που θα μεριμνήσει για την κινηματογραφική αγωγή των νέων που έχει παραμεληθεί.

10. «ΜΗ ΜΟΥ ΛΕΣ ΑΝΤΙΟ»

Ο επίλογος του Φεστιβάλ συμβαδίζει με τον επίλογο της τριλογίας του Ρόι Άντερσον «Ένα Περιστέρι Έκατσε σε ένα Κλαδί, Συλλογιζόμενο την Ύπαρξη του» που θα προβληθεί στο Ολύμπιον στις 8 Νοεμβρίου και ψηλαφίζει έννοιες τόσο διαχρονικές αλλά και τόσο απροσπέλαστες όπως η αγάπη, τα γηρατειά, οι υπαρξιακές αναζητήσεις, «το να είσαι άνθρωπος». Το έργο που απέσπασε τον Χρυσό Λέοντα στο φετινό Φεστιβάλ Βενετίας είναι ο καλύτερος τρόπος να αποχαιρετίσουμε το 55ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ενός θεσμού άρρηκτα συνδεδεμένου με τη σύγχρονη ιστορία της συμπρωτεύουσας.